Op 5 juni 2009 20:06:07 schreef Henry S.:
g3 zit nooit aan een van die twee punten, laten we maar g2 doen.UL is een penthode bedrijf, denk er om dat je nooit van UL naar triode (en vv) schakelt tijdens ingeschakelde hoogspanning.
Maar natuurlijk 
Jullie begrijpen dat buizen nog geen automatisme voor me zijn 
Dat je niet tijdens het spelen om mag schakelen heb ik weleens gelezen, ja. Ook hier op het forum. Dat kan zeer desastreus aflopen voor je buisjes.
Honourable Member
Op zich kan het geen kwaad dat het schermrooster geen spanning krijgt, en de anode wel. Het enige resultaat zou zijn dat de anodestroom ook erg klein wordt.
Andersom is erger, als het scherm wèl spanning krijgt en de anode niet, gaat het schermrooster stuk.
Het gevaar bij omschakelen zal dan ook wel zitten in de spanningspieken die kunnen ontstaan in de transformator bij het verbreken van de schermroosterstroom tijdens schakelen. Toch maar niet doen dus.
Ik heb nog een vraag. In het tweede schema op de eerste pagina heb ik elke push-pull set één gemeenschappelijke kathodeweerstand gegeven. Maar in klasse AB1 is de stroom door die weerstand toch helemaal niet constant? Beïnvloed de stroom door de ene buis de bias van de andere buis dan niet? En moet er dan toch niet een ontkoppel-elco in de kathode?
Volgens het tabelletje op deze pagina kan de pushpull eindtrap toch een gemeenschappelijke kathode weerstand hebben.
Aan de andere kant. Ik kan toch ook elke buis een eigen 130 Ohm weerstand geven. Dan kunnen ze elkaar ook niet beïnvloeden.
(even de aandacht van de experts trekken )
Golden Member
ja, ja ik ben er nog...
Je redenering is goed... Maar als je de ultralineaire instelling gebruikt kan het wel. (Ik heb het voor de zekerheid nog even nagekeken in het boek van S. Hellings)
standaard PP bedrijf
De buizen hebben altijd een beetje verschil (zeker als ze willekeurig gekozen zijn). Bij normaal bedrijf met gemeenschappelijke Rk en gemeenschappelijke schermroosterspanning zal één buis in rust wat meer stroom trekken dan de ander. Er valt dus een hogere spanning over de gemeenschappelijke Rk. De andere buis wordt door deze hogere spannings (-Ug1) meer dichtgedrukt.
De buis die de meeste stroom trekt heeft meestal ook een hogere schermroosterstroom waardoor de schermroosterspanning daalt, omdat deze ook gemeenschappelijk is zal ze ook bij de andere buis dalen waardoor hier ook de schermroosterstroom daalt.
De verschillen tussen de buizen worden dus geaccentueerd.
ultralineair PP bedrijf
De ultralineaire instelling zorgt dat ook in AB de anodestroom onafhankelijk is van de uitsturing... Je kunt dan toch één Rk gebruiken. Maar als je het niet vertrouwd kunnen losse (ontkoppelde) weerstanden ook net zo goed.
De truc van de ultralineaire instelling is als volgt: Sluit je de schermroosters aan op het voedingspunt van de trafo (het midden) dan heb je puur penthode bedrijf. Sluit je de schermroosters aan op het einde van de wikkelingen dan heb je puur triode bedrijf. Met ultralineair zoek je een tussengebied waarbij er een vrijwel rechte karakteristiek optreed. De "kromming" in de karakteristiek is bij een triode en penthode tegengesteld. Je krijgt nu een soort tussenvorm.
Thanks, Schimanski.
Dan ga ik toch op zeker en alle eindbuizen krijgen lekker hun eigen ontkoppelde kathode weerstand van 130 Ohm.
Vandaag met de aluminium bovenplaat in de weer geweest. Het wordt mooi 
Golden Member
Laat eens wat foto's zien van de vorderingen als je wilt. Ben benieuwd
Ik heb geen digitale camera. Ik zal er even ééntje lenen en dan maak ik een paar foto's.
De voeding- en uitgangstrafo's zijn gemonteerd. De buizen van het linkerkanaal zitten ook. Ik smul er nu al van en kan niet wachten tot het kan gaan spelen 
Allrighty. Ik heb wat foto's. Trafo's en de helft van de buizen gemonteerd.
De oplettende kijker ziet op de foto een EM84 indicatorbuis die niet in het schema staat. Dat klopt. Dat wordt een apart schemaatje, maar de buis zit er alvast in.
De boel staat bij gebrek aan de rest van de behuizing nog op een paar doosjes.
Hoi mannen. Ik ben dit weekend aan het bouwen geweest voor het linker kanaal. Eerst de eindtrappen met alle weerstanden en de uitgangstrafo die daarbij hoort. Gloeispanning erop, minuutje later de hoogspanning. Er begint een buis te kraken en bij twee buizen worden de kathodeweerstanden toch wel erg heet.
Hoogspanning eraf en de boel eerst een af laten koelen. Toen nog een keer opstarten maar nu eens met met de universeelmeter over die kathodeweerstanden:
Buis 1: 8.2 volt
Buis 2: 8.2 volt
Buis 3: 17 volt
Buis 4: 33 volt
De wet van Ohm laat zien dat er door buis 3 een stroom gaat van 125 mA en door buis 4 dus 244 mA. Lijkt me behoorlijk teveel van het goede. Buizen stuk? Het waren getestte buizen van een radiobeurs.
Verder heb ik nog eens de datasheet (pagina 2) zitten lezen en daar staat 270 Ohm opgegeven als kathodeweerstand in een ultralinear push-pull.
Ook op deze link hebben ze het over een klasse AB1 met 270 Ohm in de kathode.
p.s. wist niet die buizen na een paar minuten toch echt te heet worden om vast te pakken -> tsssst, AUW!
Moderator
Wat voor uitgangstrafo gebruik je dan?
Zeker weten dat je de juiste kathode weerstanden gebruikt en je buis goed hebt aangesloten.
Maak je een zefinstellende push-pull eindtrap, verbind je de kathodes door en gebruik je een kathode R met de 1/2 waarde ipv bij een losse kathodes.
In een pushpull eindtrap staan de buizen voor DC immers parallel.
Ik gebruik een Amplimo 3A524-UL. Gemaakt voor 4 x EL84 of 2 x EL34.
Over die gemeenschappelijke kathodeweerstand, daar zijn de meningen dus een beetje over verdeeld. Het leek mij dat in een klasse AB1 je juist geen gemeenschappelijke kathode R kan gebruiken omdat de stroom door de ene buis dan de bias van de andere beïnvloedt. Zie ook mij derde post op deze pagina. Of maak ik hier nu een denkfout.
Aan de andere kant. Een gemeenschappelijke kathode R is ook wel weer handig want dan is de stroom door die buizen ook gelijk.
Golden Member
Daar is dus iets fout Als er 33 Volt over de kathode R valt dan staat de buis dus op een -Ug1 van 33 Volt en zit die echt wel dicht... m.a.w. mag er geen stroom van betekenis lopen.
- Haal buizen eruit en meet spanningen (controle van de voeding)
- Zet buizen (eventueel eerst één buis) erin en meet gelijkstroominstellingen.
- Zijn roosterleks correct aangesloten? Het lijkt erop of de buis steving in roosterstroom wordt gestuurd (en dus een hoge Ia) omdat er b.v. DC direct op het rooster staat. (koppel C niet vergeten?)
- Welke spanning meet je als je de min van de meter op kathode zet en plus op het rooster. (moet -Ug1 zijn)
- Welke spanning meet je tussen rooster en massa (moet 0 zijn)
- Welke spanning meet je tussen anode en kathode? (Ua-k)
- Je hebt het over buis 1 t/m 4. wat zijn de paartjes? 1-2 en 3-4 of anders?
Controleer ook even of de buisvoet correct bedraad is. Vanaf onderzijde gezien pen 1 t/m 9 met de klok mee (heb zelf die fout wel eens gemaakt 
)
Aan de andere kant. Een gemeenschappelijke kathode R is ook wel weer handig want dan is de stroom door die buizen ook gelijk.
Dat hoeft niet. Ze hebben allemaal de zelfde -Ug1. Of dat dezelfde stroom geeft hangt van de conditie van de buis af
Moderator
Mans, met de laatste vraag (Ua) bedoel je toch tussen kathode en anode?
Golden Member
Ja, dat klopt. Ik zag de typo en heb 'm aangepast.
@Timmestein: De buisinstellingen worden altijd gespecificeerd met Ua zijnde de spanning tussen anode en kathode en NIET de voedingspanning tussen anode en massa. Hoewel het verschil meestal maar klein is en verwaarloosbaar is het in dit soort gevallen toch beter even de exacte waarde van Ua-k te weten.
Moderator
Het nadeel van een gezamelijke Rk, zelf instellende pp eindtrap, is dat als de ene buis sneller veroudert dan de andere deze elkaar mee trekken in de doodstrijd.
In "the old days" maakte dat niet zoveel uit. Een buis was goedkoop en je verving ze toch beide tegelijkertijd.
Met een afzonderlijke Rk moet je de buizen wel matchen, of Rk instelbaar maken op dezelfde stroom door je afzonderlijke buisjes.
Ik denk dat die twee "foute" EL84's niet zo fris meer zijn als de tester deed vermoeden.
Now we're talking. Ik ga de tips de trucs goed bestuderen. Van de week heb ik wel weer een avondje tijd om te klooien en ik zal m'n metingen en bevindingen hier posten. Bedankt.
Ik heb trouwens ook m'n 'Radiotron Designer's Handbook' binnen gekregen. Via Ebay voor weinig
Hij speelt
Ik heb weerstanden van 270 Ohm (met elco erover) in de kathodes van de eindbuizen gezet. De instelling klopt nu en er loopt in rust 40mA door de buizen. Ik ben de buizen ook een beetje aan het verplaatsen geweest -> de twee foute buizen zijn in alle voeten fout en de twee goede zijn in alle voeten goed.
Verder heb ik nog een beetje last van 50Hz brom, maar dat zal wel door de volgende dingen komen:
- gloeistroomdraden niet getwist (ik lees her en der dat dat behoorlijk kan schelen)
- geen goed centraal aardpunt
- onderling afwijkende buizen (er staat een rimpeltje van twee volt op de voeding, maar die zou in een pushpull trap weg moeten vallen)
Ik ga dus twee keer 4 matched EL84's bestellen en de boel eens goed bedraden. Dan moet ik een heel eind komen
Ik hou u op de hoogte...
Golden Member
Gefeliciteerd met dit mijlpaaltje...
- gloeistroomdraden niet getwist (ik lees her en der dat dat behoorlijk kan schelen)
Ja, is eerste basiswet als je open chassis bouwt. Ook midden van gloeidraadwikkeling aan massa leggen. Heeft gloei geen middenaftakking? dan 2 x 100Ohm in serie met het knooppunt naar massa over de gloeispanning zetten.
- een goed centraal aardpunt
Ja, is tweede basiswet als je open chassis bouwt. Aarden bij het gevoeligste punt (ingang).
- onderling afwijkende buizen (er staat een rimpeltje van twee volt op de voeding, maar die zou in een pushpull trap weg moeten vallen)
Ik ga dus twee keer 4 matched EL84's bestellen en de boel eens goed bedraden.
Waarom meteen dure matched pair's kopen. Je hebt nu aparte kathodeweerstanden en kunt dus per buis de instelling bepalen. Probeer eens als test regelbare RK (denk om de stroom) Je kunt dan de stromen gelijkmaken in beide poten van de PP en zien (horen) of er verschil is....
Je kunt de 2V rimpel verlagen door een laagdoorlaatfilter (Smoorspoel 10H/100mA en Elco 100uF) op te nemen in de voeding van de eindtrap.
Dank je wel
De eindbuizen hebben inderdaad geen middenaftakking in de gloedraad zitten. De ECC81 trouwens ook niet. Die heeft 2 x 6.3V die welliswaar aan elkaar zitten, maar dat is zodat je met 12.6V kan werken.
Aardpunt ga ik aan werken. M'n chassis is van aluminium.
Ik moet toch 6 nieuwe EL84's hebben, met 'beursbuizen' kijk ik nu een beetje uit. Ik had er vier (waarvan er dus twee stuk zijn) en ik heb er in totaal 8 nodig. Vier per kanaal. En als ik dan toch nieuwe buizen moet hebben, kan ik net zo goed matched kopen. Duur geintje die acht nieuwe buizen, daar heb je gelijk in.
Ik kan nu wel een beetje experimenteren met de buizen die ik heb. Ik ga van de week weer verder en ik zal de bevindingen hier weer neerzetten.
De smoorspoel die ik overigens gebruik is een 1.5H, 200mA. Hij moest wel een beetje stroom kunnen hebben omdat alle vier de eindbuizen een ruststroom van 40mA hebben.
Hoi Timmestein, voor dat je een grote investering doet wil ik je toch adviseren om ook op ebay te kijken voor buizen. Met wat slimmigheden kun je regelmatig voor weinig geld erg goede buizen krijgen. Wellicht een gok, maar mijn ervaring is dat je ook geluk kunt hebben. Zelf is mijn overtuiging (puur gebaseerd op gevoel) dat nieuwe buizen op zijn minst gezegd anders klinken dan oude buizen. Wil je goede buizen hebben van het type EL84 dan kan ik je philips zeer zeker aanraden. Matchen is zeker niet nodig als je elke buis apart kunt regelen op ruststroom. Succes.
Gister uitgevoerd:
- draden van gloei getwist;
- twee weerstanden van gloei naar aarde;
- een goed centraal aardpunt gebouwd.
Gevolg: nog wel een piepklein brommetje, maar echt heel zachtjes (d.w.z. je moet met je oor 10cm van de speaker af gaan zitten). In een buizen-amp zit geloof ik altijd wel een brommetje. Maar nu is het dus echt totaal niet storend meer
Moderator
Netjes, het laatste brommetje is weg te halen door een potmeter te nemen ipv 2 weerstanden.
Dat potje (200 Ohm) had ik eigenlijk al geplaatst i.p.v. twee 100 Ohm weerstanden Ik moet zeggen dat het potje heel veel brom weghaald, maar ik hoor geen verschil als ik er heen en weer aan draai.
Ik heb ook nog een potje in de anode van één helft van de ecc81 gestopt, om de fasedraaier precies goed te krijgen.
Ik ga m'n schema updaten
Ik weet dat de laatste post een eind terug is. Jullie hebben me geholpen en ik wil daarom ook het eindresultaat laten zien.
Het ding klinkt prima
Totaal:
Linkerkanaal:
Rechterkanaal:
EM84 level indicator close-up:
Alles (inc. schema's) is te vinden op m'n webpagina.
Bedankt allemaal.
