Hoe relais alleen vertraagd afvallen?

vertraagd afvallen is eigenlijk simpel.

een transistor die een relais laat uitvallen. de transistor wordt bekrachtigt door een basisweerstand aan de 12V lijn en een condensator naar massa die het vertraagd afvallen zal summileren.
als je het schema licht aanpast, kan je het met een 5tal componenten doen denk ik.

de transistor, de weerstand, de relais, de condensator en de blusdiode
schema ff aangepast. die schakelaar is dan ofwel een stuursignaal, ofwel een schakelaar die aan kan blijven staan

In principe is dit genoeg:

De RC waardes (1000uF en 470k in schema) moeten voor 7 seconden 47uF en 150k worden.
Uitrekenen kun je hier: http://www.digikey.com/en/resources/conversion-calculators/conversion-…

Beste fcapri en arco, hartelijk dank voor jullie reactie, daar ben ik heel erg mee geholpen. Ik ga snel spullen halen en solderen!

@fcapri

Volgens mij heb je een opkomvertraging gemaakt.
Bij het uitzetten van de schakelaar zal de condensator zijn lading snel kwijt zijn over de BE van de tor.

TonHek

idd, die weerstanden staan verkeerd. op het werk rap rap copy paste gedaan met de originele foto

Het schema van arco is wel kloppend toch? Daar loopt de stroom bij het loslaten van de schakelaar weer goed?

Zoals jullie merken ben ik een beginner..

Schema van @Arco is goed. In die van @fcapri zitten te veel fouten. (komt door de haast).
Bij @Arco's schema zijn de tijdbepalende elementen de 1000µF en 47kΩ. Is de tijd te kort, dan moet je de 47kΩ verhogen, is de tijd te lang, dan moet je de 47kΩ verlagen.

Die 47K is voor de basisstroom, dus die moet je zo laten.
De 470K is mede bepalend voor de tijd, en die kun je in waarde verlagen om de tijd te verkorten.

Vergeet het maar.
De BE-spanning is altijd 1,4V. De ontlaadstroom is (condensatorspanning - V_be) / 47kΩ. De inbreng van 470kΩ is slechts 10%

Dat klopt, dus als je die 470k verlaagd naar 220k is het 20%.
Dus regel je daar dan toch ook het ontladen van de elco mee.
Als je het op deze manier bekijkt heb je ook nog iets aan die calculator.

Edit, @ Ohm pi, natuurlijk gaat het ook met de 47k weerstand, maar dat was niet
De achterliggende gedachte van deze schakeling incl. Berekening.

[Bericht gewijzigd door Willie W op vrijdag 22 januari 2016 20:41:30 (27%)

De basisweerstand kan veel hoger voor een dergelijke tor met een versterking van 30K. Gesteld dat de stroom door het relais onder 50mA blijft kom ik grofweg uit op een basisweerstand die tot 300K mag gaan.

Een 1000u elco rechstreeks aan +12V knopen is ... minder netjes.

Het relais afschakelen door de spanning langzaam te laten zakken ook.

Als het simpel moet zou ik een 555-je nemen, dan kom je ook weg met een veel kleinere C.

Beste sine, hoe pak ik dat dan aan met een voedingsspanning van 12v? Wat voor waardes krijgen de componenten in dit schema dan?

De schakeling kan probleemloos op 12V werken.

Er zit wel een klein foutje in het schema, R1 moet rechtstreeks met pen2 verbonden worden, de drukknop komt op pen2 en de massa.

Het relais zit op pen3.
D1 kan vervallen, voor D2 kun je ook een 1N4148 nemen.

De (instel)potmeter kan eventueel ook vervallen, als je voor R2 een 470KΩ weerstand en voor C1 een 10µF condensator neemt dan is de vertraging ruim 5 seconden.

Wel moet je voor het relais een 12volt type nemen.

Een 1000u elco rechstreeks aan +12V knopen is ... minder netjes.

Als dat stuitend is, kun je een 100 Ohm weerstand in serie zetten met de elco...

Het relais afschakelen door de spanning langzaam te laten zakken ook.

Transistor heeft een Hfe van boven de 30.000, dus dat 'langzaam' valt wel mee, lijkt me...
Waarom een ic gebruiken als het ook prima zonder kan?...

Ok, dank voor alle nieuwe info! En in het schema van sine is VR toch de potmeter, daar staat dat pijltje naar de weerstand toch symbool voor?

Dan ga ik die er uit halen want 5 sec is prima!

Op 22 januari 2016 20:36:36 schreef Willie W:
Dat klopt, dus als je die 470k verlaagd naar 220k is het 20%.
Dus regel je daar dan toch ook het ontladen van de elco mee.
Als je het op deze manier bekijkt heb je ook nog iets aan die calculator.

Edit, @ Ohm pi, natuurlijk gaat het ook met de 47k weerstand, maar dat was niet
De achterliggende gedachte van deze schakeling incl. Berekening.

Je kunt inderdaad de 470kΩ variëren om de gewenste tijd te maken. Ik persoonlijk zou zelf de 47kΩ wijzigen. Aan de bijgevoegde berekening heb ik niks want ik weet niet na hoeveel RC-tijd het relais afvalt.
Het schema van @Sine is netter en het gedrag is veel beter voorspelbaar en betrouwbaarder. Laten we deze schakeling maar vergeten. Is eigenlijk alleen maar handig als je het quick and dirty wilt oplossen en je hebt nog niet de juiste onderdelen.

Het schema van @Sine is netter en het gedrag is veel beter voorspelbaar en betrouwbaarder.

Da's wel wat erg kort door de bocht...
Wat er netter is zou ik niet weten, betrouwbaarder(???), voorspelbaar(???). Zal wel aan mij liggen.
Mijn motto indien mogelijk: minder onderdelen, minder problemen. (de 555 is ook niet echt een probleemloos geval. Ik heb er in vele schakelingen al problemen mee gezien)

een simpel schema met 1 transistor, 2 weerstanden en een condensator vind ik toch bedrijfszekerder dan een 555 IC, hoe robust een 555 ook is.

schema beetje opgekuisd, zou zo beter moeten zijn

de bovenste weerstand hoeft niet te groot te zijn, die bepaald hoe snel de condensator oplaad.
eigenlijk kom je dan in basis uit op het schema zoals arco al maakte en zoals ik ongeveer ook bedoelde. ik zou alleen zijn vaste weerstand parallel met de condensator vervangen door een potmetertje en een serieweerstand zodat je de tijd kan regelen.
deze schakeling met een simpele BC547 transistor zou voldoende moeten zijn om een relais te schakelen die 12V 100mA verbruikt. bij zwaarder moet je idd een andere transistor nemen zoals arco al deed. schema is bruikbaar van 5 (misschien zelf lager) tot een 45V zolang het relais niet meer dan 100mA trekt!!!
met dat 555 ic zit je vast tussen 4,5 en 16V en dus ook perfect inzetbaar op 12V

Ik denk dat het voor @TS niet zo veel uitmaakt welk schema hij gebruikt.
@Sine gaf al twee tekortkomingen aan van je schema.
De 555 schakelt beslist en zeker (ingebouwde flipflop) om als de condensatorspanning 1/3 van de voedingsspanning is. Deze transistorschakeling schakelt op ongeveer 1/10 van de voedingsspanning en dat is afhankelijk van de V_be-spanning. Een kleine verandering van deze spanning (bijv door temperatuurwijziging) heeft relatief grote gevolgen voor de afvalvertragingstijd. Bij dit tijdstip verandert de spanning niet zo snel meer, want de condensator is al bijna leeg.
Wat er niet in zit kan niet stuk, dus minder onderdelen lijkt/is gunstiger, maar eenvoudige schakelingen hebben een slechte reproduceerbaarheid en zijn vaak moeilijk goed werkend te krijgen. Denk maar aan de FM-bugjes.

Ok! Ik ha het proberen met de 555. De print komt buiten te staan en zal dus wel onderhevig zijn aan temperatuur schommelingen.

@thevel, je merkt een paar fouten op in het schema, maar ik snap even niet hoe het schema er dan uit komt te zien.

Kan ik de schakelaar ook helemaal weg laten? Ik wil eigenlijk dat het systeem in werking treed op het moment dat er stroom begint te lopen. En vlotterschskelaar op een ander relais moet dit schema in werking laten treden cq voedingsspanning geven.

Dan kan de schakelaar vervangen worden door een draadbrug. In het schema met 1 transistor

[Bericht gewijzigd door RAAF12 op zondag 24 januari 2016 13:58:11 (21%)

Volgens mij kun je de schakelaar niet doorverbinden want dan werkt de schakeling niet meer.

De transistor en relais moeten natuurlijk wel onder spanning blijven staan
om de tijdsvertraging te realiseren.
Het relais blijft natuurlijk niet 5 sec aangetrokken als je de voeding er af haalt