Aangepaste schema van de dimmer voor spaarlampen en elektronische halogeentrafo's:
![http://users.telenet.be/edv/co/spaarlampdimmer_v2.png](https://static.circuitsonline.net/camo/7f6824deda1598e8ee468fc3f7647b117d76b9ad/687474703a2f2f75736572732e74656c656e65742e62652f6564762f636f2f73706161726c616d7064696d6d65725f76322e706e67)
De netspanning wordt door D1-D4 gelijkgericht. De 2 weerstanden van 47K / 1 W, C1 en de zener D5 zorgen voor een stabiele 20V voeding voor de opamp. Via R6-R8 wordt de huidige netspanning gemeten, die wordt vergeleken met de ingestelde waarde dmv. de potmeter. Is de netspanning hoger dan die waarde, dan is de uitgang van IC1a laag, en spert de opamp. De weerstand van 4M7 zorgt voor een kleine hysteresis - niet echt nodig, maar het vermindert de kans op oscillaties en nutteloze warmteontwikkeling.
Rond IC1b is een nuldoorgangsdetector gebouwd. Van zodra de gelijkgerichte netspanning onder ongeveer 20V komt, wordt de uitgang van IC1b hoog.
Rond IC1c/R13/R14 is een soort flipflop gebouwd. Het is belangrijk in te zien dat het knooppunt R13/R4 altijd op ongeveer 5V staat, en er dmv. R13/R14 een positieve terugkoppeling gerealiseerd is.
Deze flipflop zorgt ervoor dat de mosfet na het uitschakelen zeker blijft sperren tot IC1b een nuldoorgang detecteert. Hierdoor wordt vermeden dat de mosfet opnieuw zou inschakelen op de dalende flank van de sinus, wat een enorme stroompiek zou veroorzaken. De elco wordt dus enkel bijgeladen op de stijgende flanken van de sinus!
De spaarlamp of halogeentransfo krijgt dus effectief gelijkspanning! Het is heel belangrijk dit goed te begrijpen, het apparaat dat je op deze dimmer aansluit moet met gelijkspanning overweg kunnen! In een spaarlamp of elektronische halogeentransfo wordt de netspanning gelijkgericht, dus dat is geen probleem.
Ik heb de schakeling getest, ze werkt prima. De optionele elco van 22µF is meestal niet nodig - bij spaarlampen kan deze wel flikkeren en zoemen vermijden bij heel lage instellingen...
De schakeling moet belastingen tot ruim 800W kunnen trekken. Boven de 200W heeft de mosfet een koellichaam nodig.
Verder is het aan te raden aan de ingang wat netontstoring te voorzien, dmv. een LC combinatie. Ook een zekering mag niet ontbreken!
Nabouwen is uiteraard op eigen risco ... het hele ding hangt aan de netspanning, en alle meetapparatuur die je erop aansluit ook! (hmm ik moest toch maar eens een variac op de kop zien te tikken...)