Softstarter combineren met ster-driehoek

Het lijkt me een lastig iets om in de praktijk te laten werken, zelfs al is het alleen als demonstratie, mijn initiële antwoord is dus nee. Een softstart dient inderdaad als vervanging voor een ster-driehoek schakeling. Het is alleen om de inschakelstroom te verminderen.

De relatieve inschakelstroom van een inductiemotor schaalt met het formaat, en wordt minder met een toenemend aantal polen. Een grote tweepolige motor heeft dus een hoge inschakelstroom. Als het alleen voor een demonstratie is zou ik gewoon eens kijken wat voor afzekering je hebt en de inductiemotor die net nog kan op aansluiten (of juist net niet, zodat het zeker weten wel werkt met, maar nooit zonder opstartschakeling). In de datasheet van de fabrikant staat de inschakelstroom van elke maat als het goed is in een tabel. Hier vindt je dat bijvoorbeeld in de catalogus van Cantoni: https://cantonigroup.com/storage/download/files/30/7475_ie3_catalogue_…

In de latere kolommen van de tabellen vanaf pagina 20 staat ergens "locked rotor current ratio". Dat getal geeft de vermenigvuldigingsfactor van een geblokkeerde rotor weer. Bij het inschakelen zal de rotor stil staan en de motor dus dit getal maal de nominale stroom opnemen. Je kunt dan kijken wat je afzekering is en daar de piekstroom van uitzoeken. Een B-automaat accepteert op korte termijn 3-5x zijn nominale stroom, een C-automaat 5-10 en een D 10 tot 20.

Recent ging bij mij om ongerelateerde redenen een ster-driehoekschakeling kapot bij een pomp, en daar heb ik met deze informatie voor kunnen vaststellen dat ik zonder die schakeling kon. Hier ging het om 5,5kW, dan hebben apparaten meestal al wel een eigen aansluiting en beveiliging waardoor je daar controle over hebt.

Ik weet niet hoe die opstelling er uit ziet, maar is een lichter motortje dan geen betere optie?

Denk ik ook. Als je nu een lokale lichte afzekering en een kleine motor gebruikt voor de demonstratie wordt de demonstratie makkelijker omdat je dan niet telkens naar de groepenkast hoeft en je de opstelling opeens ook wat makkelijker kan verplaatsen.

Je zult een stukje dinrail nodig hebben voor de contactors en de timer, daar kan dan makkelijk een automaatje bij. Als je de schakeling dan ook meteen netjes in een (doorzichtige?) kast laat bouwen kan je ze meteen ook demonstreren hoe een mooie kast er uit ziet. Een paar weekijzer stroommeters geven beide flair en een indruk van de stromen. Kan je ook meteen laten zien wat er gebeurt als je een fase los laat. Niet de beveiliging overbruggen, anders wordt het een rommel.

Je hebt gewoon een goedkope softstarter, dan krijg je dat.
Een goede softstarter werkt op 3 fasen.
Een hele slechte op maar één fase en de meesten op twee fasen. Met twee fasen trek je vaak de zekeringen er uit en nog vaker de thermische beveiliging.
Dus: enkelfase softstarters heb je niks aan, da's weggegooid geld. Twee fasen softstarters hebben maar heel beperkt nut. De enige die altijd bruikbaar zijn zijn die op drie fasen.

Gaat dat dan goed, een softstarter voor de ster-driehoek automaat?

Een automaat/zekeringen die je normaal voor een ster driehoek hebt moeten ook voldoen voor een goede softstarter. Een die drie fasen regelt dus.
Een die op twee fasen regelt trekt de zekeringen er nogal snel uit. En een thermisch relais of een motorbeveiligingsschakelaar zeker.

Dat klopt, maar TS wil een softstarter en daar achter de bestaande ster-driehoek om te demonstreren.
Ik vraag mij af of dat wel goed gaat met die softstarter, ben bang dat die met schakelen van ster naar driehoek dat als een onderbreking ziet en opnieuw gaat opregelen.

Een ster driehoek die ziet toch niets? Daarmee bedoel ik het is enkel wat relais en een tijdschakelaar. En dat gezegd hebbende moet er dus voor een combinatie van softstarter en sterdriehoek moet er een aparte voeding voor de relais en tijdschakelaar. Die moet dan van voor de softstarter komen.

Waar ik zelf aan zit te denken om de zekering te beschermen en toch de ster driehoek redelijk normaal te laten verlopen er bv een 1 ohm weerstand per fase voor te zetten.
Voorbeeld van een 1,5 ohm weerstand.
https://www.reichelt.com/nl/nl/shop/product/draadweerstand_axiaal_100_…

Je zou dan denken 100W is te weinig maar die weerstanden kunnen ca 4000W piekvermogen aan. En de motor en de rest heeft natuurlijk ook nog wat weerstand. Met 1 ohm kan er nog steeds ca 230W piekstroom lopen.

Om leerlingen op een knooi manier een schakeling te leren, ben je verkeerd bezich!! Wat is het vermogen van de motor en hoe hoog is er afgezekerd?
Gaat het om een automatische of een hand bediende schakeling. Te snel doorschakelen kan de zekeringen ook laten springen.

[Bericht gewijzigd door Hunebedbouwer op vrijdag 7 maart 2025 18:41:56 (29%)

Volgens mij is het nog verrassend lastig om dat met een onbelaste motor voor elkaar te krijgen. Met een 7,5kW 2-polige motor is de start stroom er maar een fractie van een seconde.

Op vrijdag 7 maart 2025 14:38:47 schreef GJ_:
Je hebt gewoon een goedkope softstarter, dan krijg je dat.

Huh? Niemand heeft hier een soft-starter, het probleem is alleen dat een demonstratie opstelling voor een ster-driehoekschakeling de automaat er uit trekt en de vraag van de TS of hij dat oplost met een soft-starter.

Je kunt dit laten werken, maar ik zie dan niet helemaal hoe je de werking van een ster-driehoekschakeling dan nog demonstreert, die heb je dan natuurlijk niet meer nodig. Je motor start altijd netjes op, the end...

[Bericht gewijzigd door Kruimel op vrijdag 7 maart 2025 18:47:04 (13%)

Vandaar dat ik er aan dacht om een softstarter op te nemen in de proef opstelling.

Ik zou eerder 3 gloeilampen of halogeenlampen in serie opnemen met elke voedingslijn: dat begrenst de stroom en toont tegelijkertijd duidelijk hoe lang en hoeveel stroom er loopt, aan de hand van de lichtsterkte. De leerlingen zullen direct zien dat er in delta een veel grotere piekstroom loopt (de lampen branden feller) dan in ster. En door om te schakelen van ster naar delta, dat de hoge inschakelpiek van delta verdwijnt t.o.v. direct online (DOL).

Is alleen een kwestie van uit te vogelen welk lampvermogen het beste werkt om de automaat te beschermen (en als visuele indicatie). Hangt vooral af van het vermogen van de motor.

(in het kort: dus hetzelfde idee als een 'lamp limiter', maar dan in 3-fase uitvoering: https://www.vintage-radio.com/projects/lamp-limiter.html )

Op vrijdag 7 maart 2025 19:00:06 schreef nonius:
[...]

Ik zou eerder 3 gloeilampen of halogeenlampen in serie opnemen met elke voedingslijn: dat begrenst de stroom en toont tegelijkertijd duidelijk hoe lang en hoeveel stroom er loopt, aan de hand van de lichtsterkte. De leerlingen zullen direct zien dat er in delta een veel grotere piekstroom loopt (de lampen branden feller) dan in ster. En door om te schakelen van ster naar delta, dat de hoge inschakelpiek van delta verdwijnt t.o.v. direct online (DOL).

Is alleen een kwestie van uit te vogelen welk lampvermogen het beste werkt om de automaat te beschermen (en als visuele indicatie). Hangt vooral af van het vermogen van de motor.

(in het kort: dus hetzelfde idee als een 'lamp limiter', maar dan in 3-fase uitvoering: https://www.vintage-radio.com/projects/lamp-limiter.html )

Dat is eigenlijk wel een lumineus ( mooie woordspeling met die lampen) idee.
Dan heb je een mooie indicatie en de begrenzing.
Ben benieuwd of dat gaat werken.

Mijn gevoel zegt dat een gloeilamp teveel weerstand heeft en nooit de stroom kan laten lopen die je nodig hebt om de motor te starten. Heel misschien met halogeenlampen vanaf 1000W.

De lampen hebben wel een verkeerde PTC curve terwijl je hier NTC nodig hebt.

De lampen gebruik je voor een defect apparaat met een mogelijke kortsluiting, terwijl een motor als die stil staat altijd een kortsluiting is. Dus de lampen zullen altijd aangaan en dan opwarmen en hebben dan nog meer weerstand.

Mijn gevoel zegt dat een gloeilamp teveel weerstand heeft en nooit de stroom kan laten lopen die je nodig hebt om de motor te starten. Heel misschien met halogeenlampen vanaf 1000W.

Correct, het zullen waarschijnlijk flinke lampen moeten zijn (halogeen 500W-1000W), en mogelijk zelfs meerdere parallel. Hangt volledig van het vermogen de motor af, en daar zegt OP niets over. Maar gezien het feit dat de zekeringen springen zal het wel geen motortje van 500W zijn....

De lampen hebben wel een verkeerde PTC curve terwijl je hier NTC nodig hebt.

Als je wilt dat de motor inderdaad continu op vol vermogen draait wel (bijv. in een industriële omgeving). Maar ik heb het vermoeden dat het hier om een proefopstelling gaat om het principe van ster/delta-inschakeling te illustreren voor de leerlingen. En dan zou het mogelijk wel kunnen voldoen. Met daarbij dus ook nog het voordeel van visuele feedback van de lampen, voor wat betreft de (inschakel-)stromen die er lopen.

Maar zoals gezegd, het is een kwestie van de juiste balans vinden tussen lampweerstand en motorvermogen, en afhankelijk van wat OP precies wil bereiken.

Maar de combinatie 'softstarter' met een ster/delta-schakelaar komt op mij erg vreemd over. Het is juist de taak van een softstarter om heel die opstartschakelaar (ster/delta) overbodig te maken. Direct OnLine, vs. Ster/Delta, vs. softstart. Waarbij DOL de meest-botte methode is, en softstart de meest gesofisticeerde. Ster/Delta een (vaak acceptabel) compromis tussen deze uitersten.

Mischien kan zoiets helpen. Dat is een stroom relais. Maar ik weet niet of dat sneller of trager dan je zekering zal zijn. Maar dan blijft de originele proef van hetwerken met een ster driehoek schakeling wel hetzelfde. Trip het overstroom relais dan heb je het niet goed gedaan.

https://nl.aliexpress.com/item/1005008236724544.html?pdp_npi=4%40dis%2…

Misschien een ander idee voor TS.
Een klein 3 fase motortje nemen, is ook alles opgelost...
Ik heb eens een paar van die mini motortjes gekocht, meen 0,75 kW, ver onder de 100 euro per stuk voor een projectje.
In mijn opslag ligt nog een nieuwe denk ik.

IK zat net nog even te denken maar alles wat je extra toevoegd zoals een softstarter, lampen of weerstand maakt de proef anders. Dan komt daar een werkende ster driehoek uit, maar het werkt omdat er iets anders ook meehielp. Dat kan niet de bedoeling zijn.

Een kleine motor zal misschien kunnen maar je hebt dan wel een 400V/690V motor nodig. En ook moet je die motor toch wel zwaar belasten waardoor bij dol er een zekering uitgaat.

Heb je al gecontroleerd op welke manier je van ster naar driehoek overschakelt ?

De overschakeling heeft een fazesprong van 30° en kan meelopend of tegenlopend zijn met het draaiveld.

In de twee gevallen krijg je een andere piekstroom bij overschakelen van ster naar driehoek.

Is dat niet de oorzaak van de fout ?

Je kan dat heel leuk controleren als je een manuele D-Y-O-Y-D schakelaar hebt waarmee een motor gestart wordt terwijl de motor onbelast "los" op de werktafel staat. Met los bedoel ik niet vast geschroefd.
Bij overschakeling van Y naar D terwijl de motor linksom draait, blijft de motor rustig op de werktafel staan.
Bij overschakeling van Y naar D terwijl de motor rechtsom draait, springt de motor lichtjes omhoog op de werktafel.

Op vrijdag 7 maart 2025 18:40:44 schreef Kruimel:..Huh? Niemand heeft hier een soft-starter, het probleem is alleen dat een demonstratie opstelling voor een ster-driehoekschakeling de automaat er uit trekt en de vraag van de TS of hij dat oplost met een soft-starter..

Ai, dat heb ik inderdaad nogal verkeerd gelezen.
Overigens zijn ster-driehoeks eigenlijk een beetje vorige eeuw, in nieuwe installaties kom je ze zelden tegen. Leer ze dan wat over softstarter en hoe je ze aansluit, direct en inside delta.

Voor een ster-driehoek gaat het niks nuttigs doen. Neem dan voor de demo een kleinere motor.

Anno 2025 moet je je inderdaad afvragen of je dit een nieuwe generatie nog wil leren. Misschien als extracurriculaire stof. Ik heb er nog wel mee te maken, maar als er nu iemand nieuw komt dan zal zijn eerste taak waarschijnlijk toch al wel zijn om deze verouderde systemen te moderniseren.

Op zaterdag 8 maart 2025 02:03:25 schreef pamwikkeling:
Heb je al gecontroleerd op welke manier je van ster naar driehoek overschakelt ?

De overschakeling heeft een fazesprong van 30° en kan meelopend of tegenlopend zijn met het draaiveld.

In de twee gevallen krijg je een andere piekstroom bij overschakelen van ster naar driehoek.

Is dat niet de oorzaak van de fout ?

Op zich een interessant iets om over na te denken, maar je moet de motor letterlijk los op de werkbank hebben om dit waar te nemen. Met een belasting op de motor en een omschakeltijd van meer dan 0 dan wordt de piekstroom groter en lastiger te voorspellen. Als de last altijd dezelfde is kan je inderdaad soms problemen oplossen door de relatieve fase aan te passen of de pauzetijd aan te passen (dat kan met sommige tijdrelais), maar dan is je systeem wat mij betreft al wel een beetje op het randje. Hier zou het misschien het verschil kunnen maken.

Op vrijdag 7 maart 2025 11:28:41 schreef joshogendoorn:
Kun je een softstarter combineren met een ster-driehoek schakeling?

Zou ik niet doen, je kunt beter een kleinere motor nemen. Het is alleen om de werking te laten zien en hoe een ster driehoek werkt.

Ik heb je een mail gestuurd met een document, is te groot om hier te plaatsen. Misschien kun je daar nog wat info uithalen voor je lessen.

[Kruimel]Anno 2025 moet je je inderdaad afvragen of je dit een nieuwe generatie nog wil leren.

Denk dat het niet onbelangrijk is dat de leerlingen deze (nog niet zo heel oude techniek) ook leren. Het zal in de praktijk nog veel voorkomen, vooral bij bestaande machines.

Een paar jaar geleden heb ik nog een machine gerepareerd met een Ward-Leonard schakeling. Dat wordt ook niet meer in nieuwe constructies gebruikt (mag ik tenminste hopen!), maar kan men in de praktijk nog wel tegenkomen. Voor ster/delta-schakelaars geldt dit nog in veel sterkere mate.

Pamwikkeling: dank voor die opmerking over meelopend/tegenlopend omschakelen! Weer wat geleerd.