Alweer een buizenversterker

Hoi mannen. Ik heb jullie hulp even nodig.

Ik ben een (simpele) buizenversterker aan het bedenken op basis van ECC81 en EL84 buizen. Het doel is om een goed geluidje te krijgen met iets meer vermogen dan een push-pull met met twee EL84 buizen. Daarom dus vier eindbuizen.

Hier een plaatje:
http://www.xs4all.nl/~kortjets/plaatjes/tube-amp-small.png
De grotere versie staat hier: KLIK

Voedings- en uitgangstrafo's heb ik. De uitgangstrafo's (Amplimo 3A524-UL) zijn geschikt voor vier EL84 buizen.

Wat denken jullie van de weerstanden R1, R2, R9 en R10. Het verschil tussen R1 en R2 is om het verschil van de fasedraaien te compenseren. De kathodeweerstand van de ECC83 moet ik nog bepalen, maar dat verloopt niet zo soepel.

Verder moet ik de roosterlekweerstand R10 nog bepalen. Maar ik heb het idee dat dit niet zo heel nauw luistert. Kan iets van 1k?

En hoe ziet de eindtrap eruit? Vrij standaard ontwerp ook.

Later wil ik ook met een schakelaar de boel in de ultra lineaire stand kunnen zetten. Misschien ook nog een schakelaartje om een beetje terugkoppeling aan schakelen. Maar dat is van latere zorg.

Website -- Slopen is ook een kunst...
Schimanski

Golden Member

Je gebruikt een verschilversterker (long tailed pair) als ingang maar die kun je beter zo opzetten. Hij versterkt het verschil tussen de beide ingangen, dus wil je het niet gestuurde rooster voor wisselspanning aan massa hebben. Dit doe je met de C (laagohmig) i.p.v. de hoogohmige Rlek.

http://www.uploadarchief.net/files/download/ltp.jpg

Bij de gesplitste kathodeweerstand bepaal je met de bovenste R het instelpunt v.d. buis. De onderste is de "tail" en zorgt voor de stroom. Beide roosterleks zijn gelijke waarde. Ook het ene rooster aan massa via C en de koppel C tussen potm. en buis (waarom nog die 1M als de potm al parallel staat in jouw schema?). En maak R1 en R2 gelijk (je wilt gelijke sturing naar de eindbuizen).

/e: ik zou ook de koppel C's naar de eindtrap groter maken (0,47 uF)

[Bericht gewijzigd door Schimanski op woensdag 27 mei 2009 22:11:13 (13%)

What, me worry? // Radiozendamateur - PA2HGJ // Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away // Tinkeo Ergo Sum
Frederick E. Terman

Honourable Member

Wil je de onderkant van de roosterweerstanden niet aansluiten op het punt tussen de twee kathodeweerstanden?

(ja, ik weet het antwoord wel.. Ziedaar een argument voor het gebruik van twee T-verbindingen in plaats van een kruispunt in het schema. T's zijn altijd duidelijk.)

Staan de eindbuizen in klasse A? Als dat zo is, kun je alle kathodes aan elkaar hangen en één gemeenschappelijke weerstand geven. En aangezien de stroom daardoor constant is, heb je dan ook geen condensator nodig. Dat spaart toch weer vier elko's en is ook audiofieler. ;)

/e: Even opgezocht: Ja, de buizen staan in klasse A en je kunt de truc dus toepassen.
http://tdsl.duncanamps.com/show.php?des=EL84

[Bericht gewijzigd door Frederick E. Terman op woensdag 27 mei 2009 21:38:55 (11%)

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
Schimanski

Golden Member

Ik zag ook het gemis van "de stip" ;). Terwijl jij je berichtje schreef was ik al een nieuw plaatje aan het uploaden (ook meteen de R's een naam gegeven)

Bij een "echte" push-pull staan de eindbuizen in klasse-b lekker veel power en toch geen vervorming.

Je eindbuizen staan nu als triode geschakeld. Zet ze gewoon in pentodebedrijf in ultra-lineaire schakeling (die taps op de trafo zitten er tenslotte niet voor niets) dan klopt de aanpassing op de anode-impedantie ook weer.

What, me worry? // Radiozendamateur - PA2HGJ // Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away // Tinkeo Ergo Sum
Frederick E. Terman

Honourable Member

Nou ja, balans is balans. Je kùnt richting B opschuiven (je zou hier AB1 kunnen maken), maar het hoeft niet - met 4 buisjes à ruim 5W zit je nu al op bijna 25W.

Je zou die ingangsdubbeltriode ook gewoon een 3mA stroombronnetje met een tor in de gemeenschappelijke kathodeleiding kunnen geven. Of is dat vloeken? De balans zou dan wel heel mooi worden.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
Schimanski

Golden Member

Stroombronnetje is mooi en zal prima werken.

What, me worry? // Radiozendamateur - PA2HGJ // Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away // Tinkeo Ergo Sum

Bedankt voor de reacties.

@Schimanski:
Helemaal gelijk. Die constructie in de kathode van de ECC81 heb ik al wel eens gezien, maar ik begreep 'm niet helemaal. In dat schema was Rbias 1.1K en Rtail 22K. Zijn dit plausibele waarden?

Ik wilde een schakelaartje maken voor ultra lineair bedrijf.

@FET
Ah. Het staat audiofieler ;-) Ik heb een hekel aan audiofielen die richtingspijlen op hun S/PDIF kabel hebben staan. Maar onderdelen besparen is altijd geinig :-) Goede link ook.

Halfgeleiders (voor een stroombronnetje) wilde ik eigenlijk vermijden. Het is tenslotte een buizen-amp. Ik heb jammer genoeg al moeten zondigen met een bruggelijkrichter in de voeding :+ Maar misschien dat ik er later nog eens een stroombronnetje in klus.

Ik zal wanneer ik tijd heb mijn schema aanpassen en weer uploaden. Het wordt wel wat ;-)

Website -- Slopen is ook een kunst...
Schimanski

Golden Member

Op 27 mei 2009 23:01:24 schreef Timmestein:
... In dat schema was Rbias 1.1K en Rtail 22K. Zijn dit plausibele waarden?

Hoe hoger de tail, des te beter de balancering. Reken erop dat je ong. 75 volt volt nodig hebt voor de tail. In jouw geval bij 250 voeding heb je dan nog 175 volt voor de buis + anode weerstand. Bij 3 mA valt er alleen over de Ra al 300V, gaat dus niet werken...

Je zult Ra moeten verlagen (minder versterking), of voedingsspanning verhogen.

Bij 3 mA anodestroom heeft de ecc 100 volt nodig (-Vg1 is dan 1 Volt en Rbias dus 1/3 Kohm)

Hier kun je het op je gemak eens nalezen, kun je ook meteen leren rekenen met buizen. is erg leuk om te doen :)

De rest van de site is trouwens ook de moeite waard.

What, me worry? // Radiozendamateur - PA2HGJ // Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away // Tinkeo Ergo Sum
Frederick E. Terman

Honourable Member

Ik bedoelde een 3mA stroombron; dat is dus per buis 1,5mA. Dan zou de anodespanning 150V worden en dat kan wel.

Leuke site trouwens. Het rekenwerk is vrij duidelijk uitgelegd.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Op 27 mei 2009 22:06:58 schreef Frederick E. Terman:
Nou ja, balans is balans. Je kùnt richting B opschuiven (je zou hier AB1 kunnen maken), maar het hoeft niet - met 4 buisjes à ruim 5W zit je nu al op bijna 25W.

@Fet,bedoel je klasse AB 5 watt per buis?

In klasse A triode(250 volt)levert ze toch maar amper 2 watt dacht ik.

Gewoon een vraag,ik weet het ook niet meer zo goed,ik heb me al een hele tijd niet meer met buizen bezig gehouden.

Bedankt.

Frederick E. Terman

Honourable Member

Oh gut, je hebt ze nu als triode inderdaad.
Je zou dan met vier buizen op 300V op ruim 10W komen. Je trafo moet dan primair 5000 ohm zijn (10k/2 vanwege twee paar parallel).

Nog meer gegevens van de EL84: http://bpcv.free.fr/Musee/L/pdf/EL84ph.pdf

Als je ooit een stroombron "tail" zou willen proberen: ik denk dat een 2N3819 fet met een 270 weerstand (of daaromtrent; 500 ohm regelbaar ;)) in de source (en de gate aan massa) wondermooi werkt. Je balans is dan ook voortreffelijk. De anodeweerstanden kunnen dan 100k blijven.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

Oke, mannen. Bedankt voor de antwoorden :-)

Ik wil het liefst een beetje power. Daarom ook vier buizen. Ik begrijp dat hier het beste de boel in AB1 kan zetten en de ultralinear tap van mijn trafo's gebruiken. Ultralinear geeft weer lekker weinig vervorming. Wat moet ik dus doen tijdens de Pinksterdagen:
- de kathode van de ECC81 fasedraaier wijzigen;
- voor klasse AB1 moet ik de kathodeweerstanden van de eindbuizen verkleinen. Ik lees op de site van DuncanAmps '130 shared'. Per twee buizen een R van 130 Ohm?
- ultralinear-tap aansluiten.

Ben ik dan op de goede weg?

Website -- Slopen is ook een kunst...

Hier een update van het schema:

http://www.xs4all.nl/~kortjets/plaatjes/tube-amp2-small.png

En de grotere versie: KLIK

Ik heb alle reacties en links een goed doorgekeken en heb dit gewijzigd:
- De boel ultralinear gemaakt;
- De versterker in klasse AB1 gezet door per push-pull setje één gemeenschappelijke kathodeweerstand van 130 te plaatsen. Je mag de condensator in de kathode weglaten.
- De configuratie van de fasedraaier hetzien. Rbias is iets groter geworden om Vg1 ietsjes negatiever te maken. De anodeweerstanden zijn iets kleiner geworden.
- De koppelcondensator vergroot naar .47 uF.

Wat denken we ervan?

Website -- Slopen is ook een kunst...
Website -- Slopen is ook een kunst...
Henry S.

Moderator

Bouwen en bevindingen posten, buizen zijn heel variabel in te zetten zolang je je aan de richtlijnen houdt.

Klein detail is het plaatsen van een extra condensator tussen de loper van de potmeter en het rooster van de eerste triode.

10k tov 1M + 25(?)k is zeer klein, dus heeft veel invloed op je buisinstelling.

[Bericht gewijzigd door Henry S. op woensdag 3 juni 2009 19:57:41 (50%)

Deze post is niet door ChatGPT gegenereerd. De 2019 CO labvoeding.

Heb inderdaad een extra C-tje geplaatst. Logisch natuurlijk, maar ik had 'm over het hoofd gezien.

Ik ga binnenkort bouwen en de bevindingen hier posten.

De elco's in de kathode van de EL84's kunnen weggelaten worden. Maar precies duidelijk waarom dat zo kan, is me nog niet helemaal duidelijk. Wie heeft er een hint?

Website -- Slopen is ook een kunst...
KT88

Overleden

Kan alleen als de eindbuizen in A staan, en aan de 130 ohm kathodeweerstanden te zien staan ze dat ook.

Het is vrij simpel: in A is er geen wisselstroom van betekenis door een gemeenschappelijke kathodeweerstand en dan kan de C vervallen omdat er niets te ontkoppelen valt.
Met gescheiden kathodeweerstanden is het een ander verhaal, daar loopt zowel de DC bias als de signaalstroom doorheen.
Ontkoppeling zal leiden tot een verkleining van de Ri van de buizen en aldus een betere "grip" op de luidspreker.

Overigens zou ik per schermrooster 100 ohm en per stuurrooster 1 k stopweerstandjes aanbrengen.
1Mohm roosterlek vind ik vrij hoog, met 470k of nog iets lager zit je altijs safe mbt. omgekeerde roosterstroom.

Als je een C tussen loper en rooster ECC81-I hebt staan, kan C2 vervallen.

" Ratings are for transistors.....tubes have guidelines" - www.audioconsultancy.nl -
Schimanski

Golden Member

Hé KT88, leuk dat je terug bent (ik zie tenminste weer regelmatig posts van je).

@timmestein: Gewoon bouwen die hap en luisteren. Als je een scope hebt kun je ook nog wat meten aan de fasedraaier. En verplaatst de koppel-C aan de ingang even (Henry en KT gaven het ook al aan) als je dat nog niet gedaan had. (zie mijn schema'tje)

What, me worry? // Radiozendamateur - PA2HGJ // Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away // Tinkeo Ergo Sum

Ik ga die hap inderdaad maar eens bouwen. Ik heb alle adviezen in m'n schema gezet. Als ie af is laat ik natuurlijk het resultaat zien :-)

Website -- Slopen is ook een kunst...
Frederick E. Terman

Honourable Member

Meer power krijg je door de eindbuizen als pentode te schakelen.

Op 4 juni 2009 20:18:33 schreef Timmestein:
De elco's in de kathode van de EL84's kunnen weggelaten worden. Maar precies duidelijk waarom dat zo kan, is me nog niet helemaal duidelijk. Wie heeft er een hint?

Op 27 mei 2009 21:35:25 schreef Frederick E. Terman:
Staan de eindbuizen in klasse A? Als dat zo is, kun je alle kathodes aan elkaar hangen en één gemeenschappelijke weerstand geven. En aangezien de stroom daardoor constant is, heb je dan ook geen condensator nodig.

De stroom daardoor is constant = er loopt daar geen wisselstroom van betekenis.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org
KT88

Overleden

Met de eindbuizen in penthode en zonder globale tegenkoppeling zal de Ruit van de versterker tamelijk hoog zijn.

Dat geeft dus weinig demping op de speakers, afhankelijk van de speaker zal dat kleuring kunnen geven.

Persoonlijk geef ik (bijna) altijd de voorkeur aan triodeschakeling, dat je dan de helft van het vermogen hebt merk je nauwelijks.

" Ratings are for transistors.....tubes have guidelines" - www.audioconsultancy.nl -
Frederick E. Terman

Honourable Member

Ik gaf ook alleen antwoord op:

Op 28 mei 2009 21:28:00 schreef Timmestein:
Ik wil het liefst een beetje power.

Keramisch, kalibratie, parasitair: woordenlijst.org

@KT88:
Is ultralineair ook penthode? (lijkt me van wel)

Ik het beide proberen natuurlijk. Het enige verschil in de schakeling is dat g3/keerrooster aan de anode of aan de ultralineaire tap van de trafo zit.

Website -- Slopen is ook een kunst...
Henry S.

Moderator

g3 zit nooit aan een van die twee punten, laten we maar g2 doen.

UL is een penthode bedrijf, denk er om dat je nooit van UL naar triode (en vv) schakelt tijdens ingeschakelde hoogspanning.

Deze post is niet door ChatGPT gegenereerd. De 2019 CO labvoeding.
KT88

Overleden

Op 5 juni 2009 19:48:46 schreef Timmestein:
@KT88:
Is ultralineair ook penthode? (lijkt me van wel)

Het heeft van beiden wat weg, daarom heet het ook ultralinear.
Menno v/d Veen heeft er nog weer een paar variaties op bedacht (supertriode, superpenthode enz), maar in feite komt het allemaal op hetzelfde neer: alles is al eens bedacht.

Ik het beide proberen natuurlijk. Het enige verschil in de schakeling is dat g3/keerrooster aan de anode of aan de ultralineaire tap van de trafo zit.

As Henry said.
Overigens kun je met g3 of remrooster nog wel andere grapjes uithalen.

" Ratings are for transistors.....tubes have guidelines" - www.audioconsultancy.nl -