aan de forumgebruikers uit deze sectie,
Via deze weg willen wij jullie er attent op maken dat wij, circuit-online team, niet verantwoordelijk zijn voor ongevallen die zich voordoen, door het werken met hogere spanningen dan de veiligheidsspanningen
een kleine uiteenzetting over de gevaren van elektrocutie:
1. Wat is bepalend voor de voor de gevolgen van electrocutie
- De grootte van de stroom (bepaald door de huidweerstand, overgangsweerstand tussen spanningbron-lichaam-aarde, en de grootte van de aanraakspanning). Het is dus niet rechtstreeks de spanning maar wel de stroom die bepalend is voor de ernst van de gevolgen!!
- De duur van de stroomdoorgang
- De gevolgde baan. Een stroombaan die door het hart gaat is meestal veel fataler dan bijvoorbeeld de baan hand-voet.
- De frequentie van de stroom.
- De snelheid van de stroomvermeerdering.
2. De effecten van een stroomdoorgang met een frequentie tussen 15 en 400Hz
We stellen een stroombaan van de linkerhand naar een van de voeten. Voor een andere baan moet er een correctiefaktor in rekening worden gebracht, bv: voor de baan linkerhand-rechterhand bedraagd deze faktor ongeveer 0,4.
Voor de zones zie de figuur
- Zone1: Geen merkbare effecten
- Zone2: In deze zone wordt de stroomdoorgang gevoeld, maar doet er zich gewoonlijk geen gevaarlijk effect voor.
- Zone3: In deze zone doen er zich normaal geen organische letsels voor. Men heeft wel te maken met spiersamentrekkingen, ademhalingsproblemen en een omkeerbare verstoring van de hartritmefunctie.
- Zone4: Boven de bovengrens van zone 3 krijgen we te maken met hartkamerfibrillatie, hartstilstand, brandwonden en ernstige ademhalingsmoeilijkheden. Onmiddelijke dood is mogelijk.
3. Conventionele grensspanningen
Aan de hand van vorige, heeft met grensspanningen opgesteld, boven dewelke gevaar bestaat bij aanraking.
De absolute grensspanningen:
Daarnaast geeft men ook de conventionele grensspanningen vervat in een grafiek. Deze grafiek drukt de aanraakspanning uit in functie van de aanraaktijd.
4. Invloed frequentie (ingezonden door Rogier Rooswinkel)
- Het hart is een grote spier bestaande uit verschillende spiercellen die allemaal een potentiaal over hun membraan (lees celwand) hebben staan. Bepaalde gespecialiseerde cellen in het hart bepalen de frequentie (rust) waarmee het hart samentrekt, doordat zij ionen "lekken". Als hun potentiaal een bepaalde treshold value bereikt volgt er een actiepotentiaal die door het hard geleid wordt. De spiercellen trekken als gevolg van deze actiepotentiaal samen.
Niet het gehele hartweefsel geleidt op de zelfde manier (anders zou het hart in 1x samentrekken terwijl het bloed eerst van uit de boezems naar de kamer moet en vervolgens vanuit de kamers naar de rest van het lichaam).
Als er nu een hoge wisselspanning op het lichaam staat, bestaat de kans dat de verschillende spiercellen in de kamer ongecontroleerd gaan samentrekken. ze ervaren een actiepotentiaal en geven deze door terwijl ze samentrekken. Meteen daarna ervaren ze weer de actiepotentiaal van hun buurcellen en trekken ze weer samen. Dit wordt ventrikel(=hartkamer) fibrillatie genoemd. Dit leidt er toe dat het hart niet goed functioneert, en er geen bloed wordt rondgepompt omdat de spiercellen in de kamer niet als geheel samentrekken.
Een sterke stroomstoot (gelijk spanning) kan er voor zorgen dat alle spiercellen tegelijk ontladen, en vervolgens weer afhankelijk zijn van de "lekkende cellen" die het tempo weer bepalen. (dit gebeurt dus met een defibrilator).
Dit hierboven ter info.
Een hoogfrequente wisselstroom is minder gevaarlijk omdat bij hogere frequenties de stroom groter moet worden om ook ventrikel fibrillaties te kunnen veroorzaken - Daarnaast vind bij 50-60hz het 'vastgrijp' effect plaats. Ongecontroleerd samentrekken van de spieren in de hand zorgt er voor dat je niet meer in staat bent een buis/kabel los te laten.
5. Enkele opmerkingen
- Bij HS is het voornamelijk het warmte effect dat de belangrijkste rol tot het toebrengen van lichamelijk letsels. een voorbeeld:
Bij het vastgrijpen van de 2 fasen van een 6kV-leiding, in natte toestand (ongeveer 600 ohm huidweerstand), loopt de stroom op tot 10A. De warmteontwikkeling bedraagt dan ( RxI²): 600x10²= 60000W!!!
Dit is natuurlijk in de veronderstelling dat de 6kV*bron 10A kan leveren. - Een soms "vergeten" letsel bij elektrocutie is een nierblokkage. Je krijgt een grote optater. Na een half uurtje bekomen en een glas water denk je dat je er enkel met de schrik vanafgekomen bent. Het kan gebeuren dat door de stroomstoot je nieren zijn gestopt met functioneren, je wordt dit echter niet direct gewaar.Je zal 's avonds gewoon gaan slapen, de volgende morgen kan je dood zijn, omdat tijdens de nacht je lichaam is vergiftigd door niet-werkende nieren. Hou dit gewoon in het achterhoofd!!!
6. Tips
- Zorg altijd voor een geïsoleerde ondergrond:
rubberen schoenzolen, geïsoleerde werktafel en stoel. - Aardlekschakelaar:
In woningen gebouwd na circa 1980 is een aardlekschakelaar verplicht, evenals bij renovatie of uitbreiding van de elektrische installatie. De aardlekschakelaar onderbreekt de netspanning zeer snel als een verschil van meer dan 30 mA tussen de toe- en afvoerleiding (fase en nul) ontstaat.
Als in de woning geen aardlekschakelaar aanwezig is, kan een aardlekschakelaar worden gebruikt die als "stopcontactunit" in de handel is (o.a. Brennenstuhl DI-10A). - Hoofdschakelaar voor de werkplek binnen handbereik.
Een dubbelpolige hoofdschakelaar voor de hele werkplek (onderhanden radio, meetinstrumenten, soldeerbout etc.) maakt snel ingrijpen mogelijk als er iets fout gaat.
Een stopcontactenblok met dubbelpolige schakelaar volstaat. - Gebruik indien mogelijk een scheidingtransformator
Een scheidingstransformator zorgt voor isolatie van het lichtnet ten opzichte van "aarde". Het 230 Volt lichtnet is in het transformatorhuisje bij u in de wijk met de "nul" met de aarde verbonden. De fase (de bruine draad in de huisinstallatie) heeft hierdoor een potentiaal van 230 Volt ten opzichte van alle -min of meer- met de aarde contact makende constructies.
De secundaire wikkeling van de scheidingstrafo mag niet worden geaard. Dus in principe ook het toestel niet waaraan wordt gemeten. Maar omdat veel meetinstrumenten wél zijn geaard blijft het oppassen geblazen. - Een VARIAC is géén scheidingstransformator.
De meeste variacs (transformatoren met instelbare spanningsaftakking) zijn zogenaamde autotrafo's, dat wil zeggen dat er op de kern van de trafo één spoel is gewikkeld die wordt aangesloten op 230 Volt. Over die spoel loopt een stroomafnemer die zorgt voor een gereduceerde en instelbare spanning.
Omdat het slecht één spoel betreft, vindt geen isolerende scheiding plaats tussen het lichtnet en de secundaire gereduceerde spanning. - Een verhuistrafo is géén scheidingstransformator.
Verhuistrafo's zijn ook autotrafo's, dat wil zeggen dat er op de kern van de trafo één spoel is gewikkeld die wordt aangesloten op 230 Volt. De verhuistrafo transformeert slechts de aangeboden spanning van 230 Volt naar 110 of 127 Volt, maar omdat het slecht één spoel betreft vindt geen isolerende scheiding plaats tussen het lichtnet en de gereduceerde spanning. - Zogenaamde U-toestellen zijn per definitie levensgevaarlijk. Radiotoestellen met seriegevoede buizen, meestal buizen uit de U-serie, zijn meestal geschikt voor wissel- en gelijkspanning. In dit soort toestellen ontbreekt een netspanningstransformator. Hierdoor is de massa van het apparaat rechtstreeks verbonden met de netspanning. Afhankelijk van de stand van de netsteker kan dit de nul of de fase zijn. In het geval van de "nul" aan de massa is gevaar minder, maar de anode- en gloeispanningen hangen wél aan de fase.
- Voor TV's geldt het zelfde als voor U-radio's
- Een transformator in een radio is echter geen garantie dat de radio veilig is. Een trafo in een radio kan soms een autotrafo zijn, waardoor de hele radio alsnog direct aan de netspanning hangt. Raadpleeg dus altijd het schema, of meet met een ohmmeter of er een directe verbinding is tussen de polen van de netstekker en het chassis; zet daarbij de aan/uitschakelaar op aan.
- Meetschakelingen zonder transformator
Een meetschakeling waarin geen transformator is getekend, is bij voorbaat verdacht. Het moet al heel duidelijk zijn aangegeven hoe de schakeling moet wordt gebruikt voordat voetstoots mag worden aangenomen dat de schakeling ook veilig is. - ...
bron: Elektriciteit voor werven en gebouwen / persoonbeveiliging door Guy Willems
[Bericht gewijzigd door Jeroen op woensdag 23 april 2014 19:45:00 (0%)
explain
