Dubbele isolatie isolatie in zelfbouw projecten

Ik doe het gewoon zoals ik eerder schreef,dat moet goed genoeg zijn.. en zo klein is hij ook weer niet, mijn neef..Tenslotte kan je alles stuk krijgen.
Iedereen bedankt

En het is altijd beter om te zeggen zorgen dat het veilig is, toch?

Na deze kleine correctie ben ik akkoord.

V.w.b. kleine kinderen: mijn ouders lieten me op m'n 8e rustig spelen met een gesloopt platenspelermotortje waar ik zelf een oud netsnoer van een gesloopte TV aan had gesoldeerd. De motor met alle 220V-verbindingen open en bloot. (het was trouwens wèl een dubbel-geïsoleerd netsnoer ) Krimpkous en trekontlasting waren nog volledig onbekend bij me....

Dat gebruikte ik om allerlei LEGO-projectjes mee aan te drijven. Af en toe kwam moeder even kijken en zeggen 'je doet toch wel voorzichtig hè?' Wat ik ook deed: op het moment dat de stekker in de WCD zat was het 'handen weg!' Het respect voor 220Vac zat er al vroeg in.

Achteraf ben ik blij dat ik die vrijheid had. Tegelijkertijd denk ik niet dat ik het, vandaag de dag, aan een kind zou toestaan. De tijden zijn veranderd.

Maar in die tijd bediende ik ook de bouwliften bij onszelf en familie als een volleerd bouwvakker. En ook hoge bouwsteigers waren me niet onbekend, als er even een emmertje specie of een hamer gebracht moest worden. Denk dat als je dat vandaag de dag doet het een race wordt om te kijken welke instantie er eerder zal arriveren: de arbeidsinspectie of de kinderbescherming.

en zo klein is hij ook weer niet, mijn neef..Tenslotte kan je alles stuk krijgen.

"The moment you make something foolproof, they invent a better fool"

Maar vermensen is gisselijk, iedereen maakt wel eens een foutje. Vandaar dat ik toch zoveel mogelijk alle inwendige netspanningsvoerende delen isoleer. Niet zozeer voor m'n neefje maar voor mezelf dus.

En de brandverzekering als het op uitbetalen aankomt zullen ze graag slechte apparatuur aanwijzen die volgens de verzekering verboden zijn. In de nabijheid iets dergelijks vernomen over een slecht bedrade meterkast en een verkeerd gebruikte elektrische onderdeken in een bed.
Als Mels zijn familie niet erg handig is zouden een paar speciale (anti-diefstal) schroeven ook kunnen helpen om de kast tamperproof te maken.

Op dinsdag 31 december 2024 19:25:50 schreef nonius:
[...]

Schellak van de wikkeldraad, en de groefisolatie?

Juist bij (moderne) boormachines en dergelijk gereedschap, ga ik er van uit dat het zeker voldoet aan de wettelijke veiligheidseisen, toch zeker ook m.b.t. voldoende isolatie voor de betreffende klasse. Ik kan me niet voorstellen dat Makita en Bosch een loopje nemen met die regels.

Sterker nog, denk niet dat ik ooit een hand
boormachine tegen gekomen ben die randaarde had.

Inderdaad.

(of hooguit een boormachine waar iemand zelf het oude netsnoer door eentje met randaarde heeft vervangen, maar vervolgens het geel/groene draadje niet aangesloten heeft....)

Maar in die tijd bediende ik ook de bouwliften bij onszelf en familie als een volleerd bouwvakker. En ook hoge bouwsteigers waren me niet onbekend, als er even een emmertje specie of een hamer gebracht moest worden. Denk dat als je dat vandaag de dag doet het een race wordt om te kijken welke instantie er eerder zal arriveren: de arbeidsinspectie of de kinderbescherming.

Herkenbaar, mijn vader was vroeger bedrijfsleider in een loodmeniefabriek (daar aleen al staat tegenwoordig gevangenisstraf op ) , en als er vrachtwagens lood (duh) kwamen lossen vanuit Hoboken , Vrijdagmiddag laat hadden ze de keuze, of tot Ma ochtend wachten dat ze gelost konden worden, daar het personeel al naar huis was, of ik deed het als manneke van 12...13, de meesten kozen voor het laatste. Dat as in de tijd dat er nog geen ARBO en heftruckcertificaten bestonden.

Op woensdag 1 januari 2025 18:48:53 schreef bprosman:
[...]
Sterker nog, denk niet dat ik ooit een hand
boormachine tegen gekomen ben die randaarde had.

Ik wel Sterker nog, hij ligt in het hok. Mooi werk, de zoekfunctie op het forum

https://www.circuitsonline.net/forum/view/157036#highlight=boormachine…

[Bericht gewijzigd door RAAF12 op woensdag 1 januari 2025 19:09:29 (19%)

Een Van der Heem! Daar heb ik er hier ook nog een paar van liggen. Nèt iets moderner, met gedeeltelijk kunststof huis (beige huis en beroemde rode knopje). Maar wel zonder randaarde snoer

M'n Van der Heem's kan ik zo snel niet vinden, en m'n oude metalen Makita ook niet, wèl de Shop-Craft. Inderdaad ook met randaarde (niet-originele stekker, maar randaarde zit wel aangesloten, ook op metalen huis van de machine.) 25-60 Hz AC....

De Shop-Craft is uit dezelfde tijd als die Van der Heem, verwacht ik.

loodmeniefabriek (daar aleen al staat tegenwoordig gevangenisstraf op)

Heh. Toen ik een tijdje terug in de milieustraat was en wat chemisch afval wegbracht, zag ik dat iemand net een onaangesproken pot loodmenie had weggebracht (de echte, met lood! Geen oranje grondverf, wat tegenwoordig als 'menie' verkocht wordt...) Ik vond het toch een beetje zonde dat die pot vernietigd zou worden dus heb ik me er maar over ontfermd. Is z'n gewicht in goud waard, wat mij betreft. Is, net als goede anti-fouling voor het onderwaterschip, voor gewone stervelingen niet meer te koop. Alleen op marinewerven mag die anti-fouling nog gebruikt worden. Quod licet Iovi non licet bovi....

En dan deze

Op dinsdag 31 december 2024 19:25:50 schreef nonius:
Schellak van de wikkeldraad, en de groefisolatie?

Ik hou het op groefisolatie en plastic behuizing van de motor en uiteraard minstens één kunststof of pertinax tandwiel tussen rotor en boorkop.

Die boormachines waren origineel allemaal niet geaard, die stekkers (en wellicht snoeren) die er nu aan zitten zijn er later aan geklust.

In de van der Heem boormachine hierboven zit een gat getapt in de binnenzijde van de metalen behuizing en daar zit een soldeerlip op vast voor de aardedraad. Dat is niet origineel? Deze machine komt uit 1949 volgens de link van Maarten. Ik heb geen idee of er ergens aarde was in huizen destijds. De waterleiding werd er wel voor gebruikt.

edit: idd geen dubbel geïsoleerd model. Foto volgt nog.

Zoals ik daar schrijf, later had VdH dubbelgeïsoleerde machines ondanks het metalen huis. Deze is daar mogelijk te vroeg voor en dan is de aarding vermoedelijk origineel.

Aha, dan begrijp ik het er waren wel WCD met aarde in huizen destijds (1949) Dingen als langzaamwassers werden daar bijv. op aangesloten. Op de koperen waterleidingbuis.

[Bericht gewijzigd door RAAF12 op donderdag 2 januari 2025 01:39:42 (10%)

Op woensdag 1 januari 2025 18:48:53 schreef bprosman:
[...]
Sterker nog, denk niet dat ik ooit een hand
boormachine tegen gekomen ben die randaarde had.

Min vader had er eentje, een Duits geval, met rood aan aarde

Die Black en Decker is afkomstig van mijn schoonvader die ik nooit gekend heb en is via via bij mij terecht gekomen. Ik kan dus niet instaan voor de originaliteit van die aardaansluiting maar hij is in elk geval intact en het ziet er heel origineel uit. Ik kan door de sleuven in de metalen behuizing de collector en de koolborstels zien en ook bereiken met de meetpen van de universeelmeter. Dus niks dubbel geïsoleerd.

Die norm is ook veel later pas geïntroduceerd, deze apparaten komen duidelijk uit een andere tijd, ruim voor de norm die de dubbelgeïsoleerde klassificatie bevatte. Het logootje met die concentrische vierkanten dat erbij hoort staat er ook niet op en dubbele isolatie was niet vereist. Waarschijnlijk zat daar zo een stekker aan met een ronde plug die niet eens in een geaard stopcontact past. Apparaten die de optie voor 25Hz industriespanning hebben komen veelal van voordat elektriciteit in huishoudens algemeen was, dit is best lang terug.

Deze apparaten zijn leuk voor een museum, maar niet heel nuttig meer. Wat dat betreft is er echt wel vooruitgang geweest. Het zou me niets verbazen als de wikkelingen nog geïsoleerd zijn met schellak. Ik zou het apparaat zeker niet meer gebruiken zonder voorzorgen, de kans op een opdonder is best echt.

Toen voor elektrisch handgereedschap dubbelgeïsoleerd verplicht werd, is er een overgangsfase geweest voor die oude boormachines. Die moesten voorzien worden van een zichtbare aarddraad en een randaardesteker.

Ah, goed om te weten, blijkbaar overheen gelezen, de van der Heem boormachine opnieuw bedraden. Er komt een dubbel katoen-omspint bruinige draad vanaf de motor en switch. Er is maar weinig ruimte om de koppeling te maken met een 3 aderig snoer.

Deze apparaten zijn leuk voor een museum, maar niet heel nuttig meer.

Een tijd terug heb ik een oom wat geholpen met verbouwingswerken. Hij had een kleine oranje Black & Decker cirkelzaag, duidelijk uit dezelfde tijd en serie als die oranje B&D boormachine hierboven.

Uiteraard kon ik het niet nalaten om wat schampere opmerkingen over dat antieke speelgoedcirkelzaagje te maken (het is nu eenmaal de aard van dit beestje ), waarop hij doodleuk begon uit te leggen dat hij met deze cirkelzaag z'n eerste huis had gebouwd in 1975, in de jaren '90 een tweede huis, in de tussentijd alle klusjes in z'n winkelpand+huis ermee deed, en tenslotte ook bij z'n laatste (4e) huis het apparaat ook weer z'n goede diensten had bewezen.

Vervolgens maakte hij een opmerking over m'n vader, die oerzwaar groot degelijk gereedschap placht te kopen (Holzher e.d.), dat in de praktijk erg vervelend werkt: te groot en te zwaar om 'lekker' te hanteren. En daar had hij een goed punt: die Holzher's zijn oerdegelijk. Zo degelijk en zwaar, dat ik ze eigenlijk nooit gebruik.... ze werken simpelweg niet prettig.

Overigens, terwijl hij weer wat later bezig was met een klus in het huis van z'n dochter begon de zaag het uiteindelijk te begeven, lagers begonnen wel erg luidruchtig te worden.

Maar dat oeroude B&D cirkelzaagje heeft het dus 50 jaar volgehouden (met het originele oranje netsnoer, dat op vele plekken wel wat zwarte isolatietape erop had zitten.... dat vond ik zelf wat minder geruststellend), minstens twee volledige huizen gebouwd, nog een handvol andere huizen/panden verbouwd/onderhouden. Dus die zaagmachine heeft z'n geld wel opgebracht. En ik moet toegeven, het was zo'n lekker compact zaagje dat ik (niet gebouwd als een bodybuilder) er heerlijk mee heb gewerkt!

(En als hij er wat nieuwe lagers in zet, en misschien nieuwe koolborstels, verwacht ik dat hij nog minstens 10 jaar meekan.)

Dus ik zou niet al te snel klaar staan met m'n oordeel dat dergelijk gereedschap 'leuk voor het museum' is (zoals ik aanvankelijk ook smalend opmerkte tegen hem)....

[EDIT: op die B&D staat trouwens ook weer 25-60 Hz'; was 25 Hz vroeger gangbaar dan? Is compleet nieuw voor mij eigenlijk, zo'n lage netfrequentie....]

van een familielid heb ik ook wat oud spul gekregen. daar zit een AEG klopboor uit 1972 bij welke ik als kind niet eens stuk kreeg door er een 5pk motor mee proberen te starten direct op het vliegwiel. dat ding haalt inmiddels ook 53 jaar. ook nog een slijptol van die leeftijd welke mooi is voor stoeptegels ed te slijpen. echter ook nog niet veel gebruikt ivm het hoge "lomp" gehalte van dat ding. een oranje b&d decoupeerzaag was er ook nog 1, maar die is weggegaan omdat er allang een betere was. was wel al een kunstof model, net als de andere machines ( de klopboor deels iig ) dus dat metalen spul is nog ouder als begin 70's. heb ook nog weleens oranje makita spul in handen gehad. dat
was het eerste van makita wrs ook uit de 70-'s nog.

Op donderdag 2 januari 2025 18:26:25 schreef nonius:
Dus ik zou niet al te snel klaar staan met m'n oordeel dat dergelijk gereedschap 'leuk voor het museum' is (zoals ik aanvankelijk ook smalend opmerkte tegen hem)....

Inmiddels is het vermogen per kg wel toegenomen, het is niet de betrouwbaarheid waar ik aan twijfelde. Die dingen kunnen best nog jaren werken, maar ik werk er voor serieuze taken liever niet meer mee. Beetje hobbyen is leuk, maar plots bovenaan de ladder een opdonder als hij precies dan zijn laatste rondje deed is ook vervelend. Ook die oude isolatie degradeert met de jaren.

[EDIT: op die B&D staat trouwens ook weer 25-60 Hz'; was 25 Hz vroeger gangbaar dan? Is compleet nieuw voor mij eigenlijk, zo'n lage netfrequentie....]

Ja, dat is iets van heel vroeger, toen men nog niet door had dat je magnetische componenten beter kon lamineren. Toen waren de magnetische kernen van motoren en transformatoren massief, en dat gaf grotere wervelstromen, vooral als het apparaat groter was. Het stroomnetwerk was toen nog niet dekkend, en sommige gemeentes en industriële gebruikers genereerden hun eigen stroom, dus je kon zelf kiezen op welke frequentie het draaide en als er grote apparaten waren draaide de generator meestal op 25Hz. De motor is hier waarschijnlijk gewoon een universele borstelmotor, en die kunnen ook op DC werken.

In Noorwegen, Zweden, Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk werken de spoorwegen om diezelfde reden tot de dag van vandaag op 16,7Hz. De motoren zijn allemaal al wel geschikt of geschikt te maken voor 50Hz, maar de benodigde infra-aanpassingen waren tegen de tijd dat het landelijke stroomnetwerk aangelegd was zo omvangrijk dat het er nooit toe gekomen is om het naar 50Hz terug te zetten. Tegenwoordig zet men het wel op elektronische wijze om naar 16,7Hz, maar er is nog een apart distributie-netwerk voor. Als je in de genoemde landen hoogspanningsmasten ziet met 2 of 4 draden is het meestal "Bahnstrom". In de VS gebruiken ze volgens mij ook nog 25Hz voor spoorstroom op sommige plekken, die elektrische infrastructuur is daar vaak erg oud en soms nog origineel.

Die 16,7 Hz bij de spoorwegen had een andere reden. De elektromotoren, meestal seriemotoren, hadden bij 50 Hz last van rondvuur op de collectors. Bij een lagere frequentie was dat risico veel minder.
De frequentie is bewust gekozen op 1/3 van de 50 Hz netfrequentie, omdat het daardoor makkelijk was om roterende omvormers te bouwen.

De spoorwegen in Duitsland hebben eigen centrales die 16,7 Hz opwekken, maar ze kopen ook in van het landelijke net, waarbij ze dus die omvormers nodig hebben.

25Hz was naar mijn idee gebruikelijk in delen van Canada en misschien wat noordelijke staten van de VS.

Deze wiki pagina geeft informatie over de oorsprong van de diverse netfrequenties:
https://en.wikipedia.org/wiki/Utility_frequency

Er zijn er enkele bij waar ik nog nooit van had gehoord.
25Hz vond zijn oorsprong in de waterkrachtcentrales bij de Niagara watervallen.