kan een wartel te strak worden aangedraaid en wat zijn de gevolgen?

Op 1 september 2022 16:46:36 schreef Toeternietoe:
De meeste vervorming zal plaats vinden op de buitenmantel van de kabel/snoer. In geringe mate de aderisolatie.

Precies dat.

Afkeuren van een ernstig toegetakelde kabel lijkt me mogelijk onder het kopje "zichtbare beschadiging" dat waarschijnlijk wel ergens in een norm staat beschreven. Als een kabel ernstig geknikt is, merkbaar plaatselijk veel soepeler dan elders, etc., lijkt me dat wel reden voor afkeur..

Bij het verhaal van HmH lijkt het me ook waarschijnlijker dat er één of meerdere aders beschadigd zijn door veelvuldig te scherp buigen net voorbij de wartel (dat is een stijfheidsovergang), niet zozeer doordat de wartel te strak heeft gezeten.

In de datasheet staat hoe strak de wartel moet. Als iedereen gewoon die dingen leest zijn hele discussies ineens overbodig.

) Die angegebenen Drehmomente wurden unter Laborbedingungen und mit Prüfdornen nach EN 62444 ermittelt.
Damit handelt es sich bei den Drehmomenten um Richtwerte. Die Drehmomente sollten unter Normalklima für
Stutzen und Gegenmuttern eingehalten werden. Je nach verwendeten Kabel ist beim Anziehen der Hutmuttern
darauf zu achten, dass die Drehmomente nicht überschritten werden um Kabelbeschädigungen zu vermeiden.

1) een kabelwartel die strakker zit dan opgegeven in de datasheet zit te strak, dus die vraag is beantwoord
2) en kabel kan beschadigen, dus het is ook helder wat de gevolgen kunnen zijn.

Je hebt natuurlijk gelijk GJ, maar kijk jij daar altijd naar?

Voorbeeld aanhaal moment.

Ik bedoelde natuurlijk , vocht indringing als de mantel beschadigd is door de wartel.

Dat zal niet snel gebeuren. Maar soit, dan is de kabel beschadigd (de oorzaak is niet zo relevant voor het feit, wel om herhaling te voorkomen) en zal daar wat mee moeten gebeuren.

In de datasheet staat hoe strak de wartel moet. Als iedereen gewoon die dingen leest zijn hele discussies ineens overbodig.

Ja, nou... De kabel heeft er ook nog een mening over. Een stukkie YmVK kan veel meer hebben dan een stukkie aircell (ik noem maar wat). Dus de wartel-boer kan er wat van vinden. Dat zal vast gebaseerd zijn op afdichting. Maar je ontkomt niet aan enige 'gevoel' en 'inzicht'.

Als een kabel ernstig geknikt is, merkbaar plaatselijk veel soepeler dan elders, etc., lijkt me dat wel reden voor afkeur..

In de eerste plaats ging het over een insnoering. En niet over de verschijnselen die jij opmerkt. Verder is een norm alleen interessant als die direct of indirect van toepassing is. Ergens dient die dus beschreven of ernaar verwezen te zijn. Tot die tijd: niet interessant.

Gewoon de juiste wartel bij de kabel zoeken.

Tsja... Als je die keuze hebt (omdat de bus-met-zooi binnen handbereik staat, de winkel om de hoek is of je je werk hebt kunnen voorbereiden), dan is dat mooi. Die mogelijkheid bestaat niet altijd. Dan nog steeds: een beetje 'knoeien' met wat gevoel is prima te doen. Zeker 'wurgwartels' laten een 'maatje mis' vaak wel toe.

Het was (en is) goed de wartels waarvan de kabels van boven komen, deze af te dichten met een kneedmassa, of een geschikte kitsoort. Er blijft dan geen water in de wartel staan.

Een wartel naar boven is natuurlijk knoeiboel. Maar zoals hier boven: je ontkomt er niet altijd aan in een 'bestaande situatie'. En dan moet je wat.

Metalen wartels worden hoofdzakelijk gebruikt voor EMC doeleinden, dat zijn dan wel EMC wartels.

Ook dat ben ik niet helemaal met je eens. Ik gebruik - als de materialen het toestaan - buiten ook graag messing. Gewoon omdat het wel tegen UV kan en plastic niet. Heeft niks met EMC te maken, gewoon met voorkomen dat het na 5 jaar 'stof' is geworden.

Feit blijft dat een insnoering niet direct een drama hoeft te zijn. Als je er wat op wilt 'afkeuren', dan zul je met iets moeten komen om dat aan op te hangen - wat dan ook nog van toepassing is.
Het wordt natuurlijk een ander verhaal als nog slechts de halve diameter over is en de haarscheuren in de mantel staan, dat moge duidelijk zijn...

Het voorbeeld dat henk gaf zal destijds wel verkeerd geïnterpreteerd zijn, maar is niet uit de lucht gegrepen.
Een soepele kabel aan een verplaatsbaar apparaat zal het kortst buigen waar hij overgaat naar een onbeweeglijke modus, dus aan de ingang van de wartel.
Normaal zorgt de rubber dichting voor nog ietwat soepelheid.
Stel nu dat de wartel zo strak is aangedraaid dat de kabelmantel echt onbeweeglijk geklemd zit, kan na enige tijd bij veel verplaatsen een ader breken. Dat heeft vonkvorming tot gevolg en daardoor verkoolt de isolatie, wat kortsluiting met de andere ader(s) geeft en kan resulteren in brand. Want de kortsluiting is niet zo absoluut dat de zekering er meteen uitvliegt.
Maar zoiets zul je niet vaak meemaken.
Ik heb het eenmaal meegemaakt. Een vriendin had een strijkijzer met een intermitterende breuk in de kabel.
Ik probeerde de plaats van de breuk te vinden door de kabel te buigen en plots zwol de kabel op, net waar ik hem vasthad, barste open met een steekvlam en we zaten in het donker. Ik had een paar flinke brandblaren op mijn vingers.

In dit geval was het wel midden de kabel (misschien had die geklemd gezeten tussen een deur?) Een strijkijzer heeft waar de kabel in het ijzer gaat een vrij lange soepele huls waardoor hij niet makkelijk breekt op die plaats. Waarschijnlijk heeft de fabrikant geleerd uit eerdere voorvalletjes.

[Bericht gewijzigd door Anoniem op donderdag 1 september 2022 19:03:40 (12%)

Op 1 september 2022 15:52:54 schreef mel:
Ik had eens ergens geleerd dat je EX-wartels alleen met de hand mag vastdraaien. Dat zal niet voor niks zijn.

EX e wartels inderdaad.

Bij een wartel die te strak wordt aangedraaid zal gewurgd worden, maar tijdens de wurging zal al snel de wurgspanning afnemen.
Een kabel met 400Hz toont enige vergelijking met gelijkspanning en zal niet snel doven als er door een niet optimale montage een vlamboog ontstaat, en kan de kabel als een toorts doen uitbranden. Dit is al meerdere malen gebeurd op zonnepaneel velden en ook bij de kabel(s) bij de brand in de tv toren van Smilde.

Op 1 september 2022 17:43:15 schreef Lambiek:
Je hebt natuurlijk gelijk GJ, maar kijk jij daar altijd naar?

Nou, eigenlijk wel.

Op 1 september 2022 18:56:27 schreef grotedikken:

Ik heb het eenmaal meegemaakt. Een vriendin had een strijkijzer met een intermitterende breuk in de kabel.
Ik probeerde de plaats van de breuk te vinden door de kabel te buigen en plots zwol de kabel op, net waar ik hem vasthad, barste open met een steekvlam en we zaten in het donker. Ik had een paar flinke brandblaren op mijn vingers.

In dit geval was het wel midden de kabel (misschien had die geklemd gezeten tussen een deur?) Een strijkijzer heeft waar de kabel in het ijzer gaat een vrij lange soepele huls waardoor hij niet makkelijk breekt op die plaats. Waarschijnlijk heeft de fabrikant geleerd uit eerdere voorvalletjes.

ik heb dit ook al meen aantal keren gehad bij bouwhaspels. meting erop los, geen aarding meer volgens de tester. zoeken en niks te vinden met de 50mtr door mn hand schuif manier. dan maar geelgroen op de fase en zo'n voltstick erlangs halen en jahoor, middenin het snoer onderbroken, vrijwel niks van te zien. merkt men geen moer van op de bouw, was het de nul of fase geweest had het ding allang retour gekomen. heb het eens gehad bij een vriezer, ding werkte niet. tot ik met het snoer bewoog en het ineens knal ging. ram sluiting en geen beschadiging te zien buiten dat gat in de kabel.

Op 1 september 2022 13:35:11 schreef High met Henk:
ik heb ooit de opdracht gehad om een tester te maken vor een GPU (ground power unit) dat is feitelijk een generator van 400 V, 400 Hz om vliegtuigen van stroom te voorzien als ze op de grond staan zonder motoren of APU aan.

ik had de opdracht net binnen toen de klant belde hoever ik was..

Hij had een GPU getest van 200 KVA waarbij de kabels onder het ventilatierooster (met schuimfilters) zaten.

wartels ook te strak gedraaid en teveel weerstand. toen GPU op vol vermogen (200 kVA) getest werd, vlogen de kabels in brand die meteen het met olie doordrenkte schuim aanstaken waardoor er lucht ging.

binnen 10 seconde was het ding totaal in lichterlaaie en total loss....

moraal: wel degelijk kan het dus gevaarlijk zijn.

GPU draait namelijk bijna nooit 200 kVA, maar voor de test dus wel.

Het lijkt me sterk dat dit komt door te strak aangedraaide wartels.
200 kVA, aangesloten met enkeladers? Denk eraan dat je het stalen ringetje uit de wartel haal!
Dat kan wel de oorzaak zijn!

@GJ_: toch is het best lastig om een momentsleutel te gebruiken bij het aandraaien van een wartel, die stomme kabel zit steeds in de weg.

En dergelijk geval heb ik ook meegemaakt met een strijkijzer. Mijn zus was aan het strijken, en met een flinke knal en steekvlam zat er een flink gat in de kabel, net boven de rubberen huls.

Op 1 september 2022 18:48:59 schreef EricP:Als je er wat op wilt 'afkeuren', dan zul je met iets moeten komen om dat aan op te hangen - wat dan ook nog van toepassing is.

Dat ligt eraan, als je bij een bedrijf werkt en verantwoordelijk bent voor de veiligheid en betrouwbaarheid van apparatuur, is "ik vertrouw het niet" al genoeg.

Onzin. Je zult ook daar iets moeten hebben om 'tegen' te keuren - anders ben je niet 'deskundig' en zou je die verantwoordelijkheid helemaal niet kunnen hebben. Als je wel 'deskundig' bent, dan kun je het onderbouwen.

Daarnaast: als jij dat 'vindt', dan is er binnen 5 minuten de een of andere omhoog gevallen manager die wat anders vindt.

Kortom: zolang het niet ergens staat en dat geen waar het staat nadrukkelijk op de situatie van toepassing is... Is er helemaal niks 'af te keuren'.

Op 1 september 2022 22:14:44 schreef SparkyGSX:
@GJ_: toch is het best lastig om een momentsleutel te gebruiken bij het aandraaien van een wartel, die stomme kabel zit steeds in de weg.

En dergelijk geval heb ik ook meegemaakt met een strijkijzer. Mijn zus was aan het strijken, en met een flinke knal en steekvlam zat er een flink gat in de kabel, net boven de rubberen huls.

[...] Dat ligt eraan, als je bij een bedrijf werkt en verantwoordelijk bent voor de veiligheid en betrouwbaarheid van apparatuur, is "ik vertrouw het niet" al genoeg.

Toch kom je het niet veel tegen, een strijkijzer met een pakkingbus........

Op 1 september 2022 22:23:57 schreef EricP:
Onzin. Je zult ook daar iets moeten hebben om 'tegen' te keuren - anders ben je niet 'deskundig' en zou je die verantwoordelijkheid helemaal niet kunnen hebben. Als je wel 'deskundig' bent, dan kun je het onderbouwen.

Of je bent gewoon geen regelneuker en gebruikt gezond verstand. Ben jij niet juist één van de mensen die niet altijd afgeeft op "gecertificeerde" bedrijven?

Het uit je kop leren van regeltjes maakt je niet deskundig, dat maakt je een jurist.

Op 1 september 2022 18:48:59 schreef EricP:
Tsja... Als je die keuze hebt (omdat de bus-met-zooi binnen handbereik staat, de winkel om de hoek is of je je werk hebt kunnen voorbereiden), dan is dat mooi.

Zorgen dat je het op voorraad hebt, zoveel maten zijn er nu ook weer niet. En als je in de paneelbouw zit moet je wel.

Ook dat ben ik niet helemaal met je eens.

Er staat ook EMC achter. En natuurlijk gebruiken wij ook wel eens normale messing wartels. Het is net wat de klant wil.

Ik gebruik - als de materialen het toestaan - buiten ook graag messing. Gewoon omdat het wel tegen UV kan en plastic niet.

Dat is ook zo, die zijn stukken beter voor buiten.

Op 1 september 2022 22:14:44 schreef SparkyGSX:
@GJ_: toch is het best lastig om een momentsleutel te gebruiken bij het aandraaien van een wartel, die stomme kabel zit steeds in de weg.

Met een lange open dop gaat dat wel. En ik doe echt niet iedere wartel op die manier . Ik probeer af en toe of het goed is en dan voel ik met de hand. Het boeit niet zo of het een beetje meer of minder is.

Op 1 september 2022 22:23:57 schreef EricP:
Kortom: zolang het niet ergens staat en dat geen waar het staat nadrukkelijk op de situatie van toepassing is... Is er helemaal niks 'af te keuren'.

Ik weet dat je wars bent van regels, keuringen etc. Dus waarom nu het omgekeerde beweren?

Er zullen vast plekken zijn waar ze iemand in dienst hebben en die als een "god" vertrouwen als die zegt zus dan is het zo. Geen onderbouwing, niets.

Zelfs met een tikkie minder status kan je zeggen: 1) Ik vertrouwde het niet, ik raad aan vervangen. 2) Ik heb advies gevraagd aan mensen die er meer van afweten, ook daar komt uit: Vervangen. 3) Er komen verhalen naar boven van serieuze incidenten veroorzaakt door de hier waargenomen schade. Het is aannemelijk dat nu vervangen goedkoper is dan kans nemen op veel grotere schade later.

Op 1 september 2022 22:23:57 schreef EricP:
Kortom: zolang het niet ergens staat en dat geen waar het staat nadrukkelijk op de situatie van toepassing is... Is er helemaal niks 'af te keuren'.

Een EX-e wartel die je zo hard aantrekt dat je de mantel van de kabel insnoert is afkeur.
En dat wordt al afgedekt door "moet volgens de instructies van de fabrikant gemonteerd worden"

Deftige merken geven voor sommige series netjes de aandraaimomenten op.

https://www.phoenixcontact.com/nl-nl/producten/complete-kabelwartel-hc…

En wartels aandraaien zijn ook mooie sleutels voor

Nu heb ik zelf ook nog nooit volgens de normen aangedraaid, wel met gezond verstand.

Na een paar jaar zijn kabels altijd ingesnoerd en verkleurd afhankelijk van het type kabel en rubber in de wartel.

Op 1 september 2022 22:14:44 schreef SparkyGSX:
@GJ_: toch is het best lastig om een momentsleutel te gebruiken bij het aandraaien van een wartel, die stomme kabel zit steeds in de weg.

Het kan ook makkelijk zonder momentsleutel. Met een gewone sleutel (waarvan je de lengte weet) en een veerweegschaal (of Newtonmeter) met een haakje eraan gaat het ook prima.

Op 2 september 2022 13:26:42 schreef kris van damme:
[...]

Het kan ook makkelijk zonder momentsleutel. Met een gewone sleutel (waarvan je de lengte weet) en een veerweegschaal (of Newtonmeter) met een haakje eraan gaat het ook prima.

Bij mij heet dat gezond verstand. En voor de control freaks, een controleur gaat dat echt niet controleren.
Als de wartel niet aangedraaid is, of als de ingewanden eruit geperst worden misschien.

Een EX-e wartel die je zo hard aantrekt dat je de mantel van de kabel insnoert is afkeur.
En dat wordt al afgedekt door "moet volgens de instructies van de fabrikant gemonteerd worden"

Dan alleen nog even aannemelijk maken dat de kabel niet ingesnoerd wordt als je de instructies van de fabrikant volgt... Zoals eerder omschreven: de ene kabel kan veel meer hebben dan de andere...

Na een paar jaar zijn kabels altijd ingesnoerd en verkleurd afhankelijk van het type kabel en rubber in de wartel.

Die dus.

Zelfs met een tikkie minder status kan je zeggen: 1) Ik vertrouwde het niet, ik raad aan vervangen. 2) Ik heb advies gevraagd aan mensen die er meer van afweten, ook daar komt uit: Vervangen. 3) Er komen verhalen naar boven van serieuze incidenten veroorzaakt door de hier waargenomen schade. Het is aannemelijk dat nu vervangen goedkoper is dan kans nemen op veel grotere schade later.

Vooralsnog is alleen 1 van toepassing. 2 wellicht bij bepaalde typen kabel. 3... wordt hier telkens tegen gesproken.
Alles goed en wel, het is dan nog steeds geen 'afkeur' waar zo hard over geroepen wordt. Maar een goed bedoeld (en mogelijk heel terecht!) advies. Voor de duidelijkheid: het gaan om het ge-roep-toeter van: afkeur! - zonder te vertellen op basis waarvan dan.

Zorgen dat je het op voorraad hebt, zoveel maten zijn er nu ook weer niet. En als je in de paneelbouw zit moet je wel.

Eens. Maar dan nog... Leuk als je 'op de zaak' zit. Ik kom net weer van een bootje. De klus waar ik voor kom, ja, daar heb ik de zooi wel voor bij me. En als je dan klaar bent komt de onvermijdelijke 'als je er toch bent, kun je dan ook nog even'... (vooral dat 'even'). En dan ben je dus aangewezen op wat je toevallig bij je hebt of wat je aan boord aan treft - op zee is het nou eenmaal lastig 'shoppen' en de hoeveelheid die je mee kunt nemen is ernstig beperkt (zowel in volume als in gewicht). Dus 3 zakjes wartels behoren niet tot de 'standaard uitrusting'.

Of je bent gewoon geen regelneuker en gebruikt gezond verstand.

Keuren is nou eenmaal 'regeltjes'. Ik heb het niet verzonnen (en ik wil het ook niet), maar de maatschappij schijnt het te eisen. Daarmee: waar staat dan dat een kabel met een insnoering 'afkeur' is??
Gezond verstand? Afhankelijk van wat voor een kabel het is, zie ik niet direct een probleem (let wel: voor sommige kabel is het dat mogelijk wel, omdat enige vervorming de eigenschappen verandert; dan nog is het niet meer dan aanleiding om te gaan meten of dat optreedt of niet aan de orde is).

Ik vind het ook onzin dat als je de wartel te straak aandraait dat dat effect zou hebben op de isolatie. Als je ooit wel eens elektrisch gereedscah heb gerapeert dan zie je als snel hoe straak de fabriakanten de trekontlasting op de kabel schroeven de buiten mantel en de aderisolatie is bijna gereduceerd tot enkel de ruimte van het koper zelf. Dus het beetje platdrukken wat een wartel doet is daarmee vergeleken helemaal niets.

Een CEE-form stekker heeft ook een wartel en daarin zitten een aantal kunststof platen of een kunstofring met vingers die als de je de wartel aantrekt in de isolatie drukken. En dat gaat ook heel diep de isolatie in. Dus als het allemaal zo erg was..... ik denk dat het wel meevalt.

Op 1 september 2022 15:52:54 schreef mel:
Ik had eens ergens geleerd dat je EX-wartels alleen met de hand mag vastdraaien. Dat zal niet voor niks zijn.

Fabrikanten dekken zich graag gewoon in .
Wij gebruiken op shell pernis elektrische tracing en dat spul is ook allemaal EX. Het staat ook op de wartels. Maar dat maakt de wartel zelf niet EX. Het EX is van toepassing op het geheel volgens het certificaat.

Een soepele kabel aan een verplaatsbaar apparaat zal het kortst buigen waar hij overgaat naar een onbeweeglijke modus, dus aan de ingang van de wartel.
Normaal zorgt de rubber dichting voor nog ietwat soepelheid.

Bij oms in de werkplaats heft vrijwel elke machine een voetpedaal met wartel en is er het voetpedaal zelf geen trekontlasting. Vroeger hadden we altijd last van kabelbreuk en dat waren vaak kabeltjes van 6x0,75mm2 met 3. gebruikte aders. Ook omdat het een metaal werplaats betreft beschadigde de buiten mantel al heel snel en was gevoelig voor insnijden. OP een gegeven moment ben ik QWPK 5G1,5 kabel gaan gebruiken met gele buiten mantel. Sindsdien nooit meer kabelbreuk gehad of een beschadigde buitenmantel. Wel gemerkt dat deze kabel wat minder makkelijk dubbel knikt maar meer de nijging heeft heeft om ruime radius te behouden.
De wartels heb ik maximaal dicht gedraaid tot op het einde om een goede trekontlasting te hebben en ik heb nu ook geen kabels meer die uit de wartels getrokken worden.

ik heb al vaker gezien dat men die flex metalen slang om kabels van oa pedalen bij metaal bewerkings bedrijven doet. qwpk heeft weer meer issue met hete stukken metaal, dat smelt erin. die kabel is net elastiek, blijft ook z'n krullen behouden. wel soepel spul verder.