klassiek lassen wijzigt sowieso de metaaleigenschappen rond de las [...]
Yep, de HAZ: Heat Affected Zone. Leuke is dat de las vaak faalt net naast de las, i.p.v. de eigenlijke las.
Ik dacht trouwens dat OP de stalen bus zelf had gemaakt en gelast op het frame, samen met de verstevigingsband eromheen, maar blijkbaar was dit door de fabrikant gedaan en heeft OP het restant van de pen verwijderd en vervolgens een gat in de bus gemaakt. Materiaalkeuze en de lasverbinding met het frame is door de fabrikant gemaakt dus dat zou goed moeten zijn.... Maar de automatische lashelm onderin één van de foto's deed me aanvankelijk denken dat de bus door OP aan het frame gelast was (in welk geval het trouwens ook logischer zou zijn geweest om de bus op een draaibank uit te boren vóór het lassen).
De afgebroken stalen pen is een schoolvoorbeeld van kerfwerking bij een dynamische belasting, waarbij de mechanische spanning geconcentreerd wordt dáár, waar een scherpe overgang in diameter van de pen plaatsvindt (een z.g.n. 'stress riser'), zonder voldoende vloeiende overgang of radius. Dan moeten de Wöhler-krommes van stal worden gehaald om de constructie door te rekenen, en dat is hier blijkbaar niet goed gebeurd (of de bakfiets is overbelast geweest, dat kan ook natuurlijk). Mooi is de geleidelijke vermoeïngsbreuk te zien (die gelegenheid heeft gehad tot roesten, en licht gepolijst is doordat de beide delen tegen elkaar schuurden), gevolgd door een plotse volledige breuk.
En vroeger hadden we dat probleem allemaal niet, met de 'lugs' (soldeermoffen) waarmee fietsframes in elkaar werden gehardsoldeerd. Maar lassen is een stuk goedkoper en vereist geen hooggekwalificeerd personeel, want kan met een lasrobot gedaan worden. Nadeel is dan weer dat lassen de microstructuur van het metaal grondig verandert.
Overigens zou ik zelf het gat wat kleiner hebben geboord (23.5-23.7mm) en daarna geruimd voor een beter oppervlak (lagere ruwheid en ronder gat). Maar dan moet je wel de juiste (evt. instelbare) ruimer hebben, of ergens kunnen lenen.